İnvestor olaraq iştirak etdiyim 20.000 Startap təqdimatından nə öyrəndim?
Elm & Texnologiya
07.05.2017
Farid Pardashunas
Bu məqalənin müəllifi hazırda 500 Startups-ın partnyorlarından olan Elizabet Yin-dir. Bu məqalədə o, bu günə qədər izlədiyi 20.000 şirkət (startap) təqdimatından nə öyrəndiyindən danışıb.
Technote.az olaraq bu
məqaləni əlimizdən gəldiyi qədər aydın bir dildə tərcümə edib sizlərə
çatdırırıq. Məqalənin ingilis dilindəki tərcüməsiz variantına buradan baxa
bilərsiniz.
500 Startups-la işləməyimdən artıq 2 il ötür. Bəzən mənim
kolleqalarım, məndən bu günə qədər neçə şirkətin təqdimatında iştirak etdiyimisoruşurlar. Və mən bunu durub hesabladığımda, bu rəqəmin 20.000-ə yaxın
olduğunu deyirəm.
Ədalətli danışsam bu rəqəmin içərisinə bəzi onlayn təqdimatları da
daxil edə bilərəm. Email vasitəsilə təqdimatlar da az olmur.
Əslinə qalsa, bu tip e-poçt təqdimatlarının çoxu səhv olur və
oxuyub arxivə göndərməyim sadəcə bir neçə saniyəmi alır. Bu da necə bu qədər
çox təqdimatda iştirak etdiyimin izahıdır.
Belə deyə bilərəm ki, sadəcə 2 ildə bir çox sahələrdə qatıldığım
təqdimatlar mənim üçün uzun və maraqlı bir dərs/səyahət oldu. Bugünə qədər
qoşulduğum təqdimatlardan öyrəndiyim qədəri ilə sizlərin diqqətinə bir neçə
detalı çatdırmaq istəyirəm :
1)İdeyanın qiyməti çox ucuzdur. Onu reallaşdırmaq vacibdir.
Bir startapçı kimi ideyanızın əvəzedilməz olduğunu düşünə
bilərsiniz. Əgər siz startap həyatınızın erkən mərhələsindəsinizsə, ideyanızı
hərkəsdən gizlətmək və onu qorumaq lazım olduğunu düşünə bilərsiniz. Yox əgər
siz Sahibkar olmaq yolunda daha da irəli getmisinizsə, siz yenə də ideyanızın
əvəzedilməz olduğunu düşünəcəksiniz lakin artıq sizin ideyanızla bənzər bir ya
iki şirkət mövcud olacaq ki, bunun haqqında siz tez-tez TechCrunchda (P.S: və
ya TechNote.az da) oxuyursunuz.
Bu da o deməkdir ki, hərkəsin bənzər hətta eyni ideyaları var.
Sizin irəli gedərək yeniliklər yaratmağa çalışmağınız heç də pis
sayılmaz. Sizin biznesdə irəli getməyə çalışmağınız, buna görə də müəyyən
aktivlik nümayiş etdirməyiniz işə olan münasibətinizin yüksək səviyyədə
olduğunu ifadə edir. Bir çox sahibkarlar öz ideyalarını irəli sürsə də, amma
onun həyata keçirilməyində o qədər də səy göstərmirlər. Xərclər, infrastrukturun
qurulması və s. bütün bunlar sizi başlanğıc səviyyədə öz məqsədinizə yaxınlaşdıra bilər. Beləki, bir çoxları bu istiqamətdə yalnız ideyalarının
möhtəşəmliyinin üzərində dayanıb, heç bir aktivlik nümayiş etdirmirlər.
2) Problemlərin həll tezliyi
Bu yalnız sizin qısa zamanda nə etdiyinizi deyil, həmçinin nələrə
nail olmağınızı göstərmək üçün vacib göstərici hesab olunur. Mövcud vəziyyətdə
bəzi şirkətlər sadalananları 5 aya, digərləri 5 ilə həyata keçirirlər. Bu yolla
siz yalnız sınaqdan keçməyib, o cümlədən öz tempinizlə inkişaf edəcəksiniz.
Mənim ən dəyər verdiyim təqdimatlardan biri Mayk Kessidiyə aiddir. Problemlərə sürətli yanaşma, onların həll tezliyi, müştəri əldə etmək sürəti, məhsul istehsalı sürəti sizin professionallığınızı əsas göstərir. Bu sizi investor gözündə də yüksəldir.
3) Əgər siz çox böyük rəqabətqabiliyyətli bir sahədəsinizsə, bu sizin üçün çox böyük üstünlükdür.
Təsəvvür edin ki, siz çox rəqabətli bir sahədə fəaliyyətə başladınız. Buna
misal olaraq təmizlik və qida çatdırılmasını misal göstərmək olar.Bu sizin
təsəvvür etdiyinizdən də çətin ola bilər. Hətta siz tez inkişaf etsəniz belə
rəqabət qaçınılmazdır. İnvestorlar bu işi görən yalnız bir, iki şirkətlə deyil,
yüzlərlə ya da minlərlə belə şirkətlə maraqlanırlar.
Özünüzü önə çıxarmağın 2 əsas üsulu mövcuddur:
A) İlk əvvəl rəqabət mühitini nəzərə almağı bacarmalısınız. Sizin bu rəqabətdə hansı yeri
almağınız vacib nüansdır. Rəqabətin olmağı heç də mənfi bir göstərici deyil.
Məsələn, Google-a bənzər olan 8 belə axtarış platforması mövcud idi, amma onlar
içində yenə liderlik Google-a məxsusdur. Burda əsas olan imicini ortaya
çıxarmaqdır.
B) İşləyəcəyiniz mühit, sizin yer aldığınız şərait vacib xüsusiyyət daşıyır. Burda əsas məqsəd
sizi rəqabət mühitində ayıran tərəflərdir. Məsələn, keçən həftə bir şirkətlə
danışıqlar aparırdım. Danışıqların mövzusu yeni iş sahəsi yaratmaq ilə əlaqəli
idi. Onlar mənə öz problemləri haqda slayd nümayiş etdirdilər. Bildiyiniz kimi yüzlərcə,
minlərcə işsiz insanlar var və şirkətlər özünə uyğun işçi tapmaqda çətinlik çəkirlər. Son on illikdə çoxlu sayda işə düzəltmə şirkətləri yaranıb. Bu qədər
eyni işlə məşğul olan şirkətin olmasına baxmayaraq hələ də bu problemlər öz
həll yolunu tapa bilməyib. Bu sahədə fəaliyyətə başlamaq çox çətindir. İlk
əvvəl öz fərqliliyinizi ortaya çıxarmaq üçün bəzi nüanslara diqqət etməlisiniz və
bundan sonra differensial bir həll yolu tapmalısınız, hansı ki, əvvəlkilər ilə eyni problemləri əhatə edən nüanslar yer almamalıdır.
Bunu edə bilsəniz bütün diqqətləri öz üzərinizə çəkə bilərsiniz.
4)Mən investorların tövsiyyələrinə və təqdimat məktublarına eyni dərəcədə baxıram.
Başlanğıcda digər investorlardan gələn fikirlərə inanmaq mənim
üçün adi e-poçt mesajlarına arxalanmaqdan daha məntiqli gəlirdi. Bəzən bu
doğrudur. Amma çox hallarda bu belə olmur. Məsləhətlərin doğruluq payı çox
hallarda onu verən şəxsdən asılıdır. Bəzən "ən yaxşı” investorlar tərəfindən
məsləhət görülən startaplar belə heç də ən yaxşı startaplar olmur. Bəzi investorlar
heç də hər zaman ən yaxşı şirkətlər haqqında fikir bildirmirlər, onlar çox
zaman dostları və tanışlarına məxsus şirkətlərə yaxşı sözlər qoşub-bəzəyə bilirlər. Və ümumiyyətlə bəziləri mənim çox potensial gördüyüm şirkətlər barədə
belə heç bir rəy bildirmək istəmirlər. Sonda onu qeyd edə bilərəm ki, bu bir
qədər qarışıq məsələdir, ona görə belə hesab edirəm ki, investorların diqqətini
çəkmək üçün məsləhətlər effektiv vasitədir.
5) Email təqdimatından sonra hansı hallarda görüş belə təyin etmirəm?
Mən ən yaxşı təsisçiləri tapmaq təqdimat maillərinə əsaslı bir
meyar kimi yanaşıram. Daha doğrusu mən təqdimat emailləri vasitəsi ilə ən
güclülərin kim olduğunu dərhal deyə bilmərəm amma güclü olmayanları seçə
bilərəm. Dolayı yoldan izah edilmiş emaillər yaxşı əlamət sayılmır. Pis
yazılışlar/düzgün olmayan ifadələr də yaxşı əlamət sayılmır. Qrammatik səhvləri
isə ingilis dilli istifadəçilər üçün bağışlanmaz bir səhv hesab edirəm. Şirkət
poçtu olaraq Gmail, Yahoo, Hotmail, AOL domen sonluqları ilə bitən e-poçtlardan
da istifadə edə bilərsiniz. Digər zonalarda domen sonluqları heç də
düşündüyünüz qədər professional qarşılanmır və çox vaxt da spam mesajların
arasına düşən belə e-poçtları ayırmağa belə çalışmıram.
Bütün bu xırdalıqlarda çox diqqətcil ola bilmirsinizsə o zaman bu
barədə hər hansısa bir dostunuzun köməyinə müraciət edin. Yaxşı yazılmış
emaillər geri bildiriş mənasını ifadə edir.
Yazı zamanı punktları qeyd etməyiniz məsləhətlidir. Belə olduqda o məktubları
oxuyarkən anlamaq daha asan olur. Bunlara misal olaraq:
- Qazanc: bugünə
qədər 15.000 dollar
-
Aylıq böyümə 30%
-
Müştərilər siyahısında Samsung, MSFT və Oracle kimi şirkətlər yer
alır.
-
İcraçı direktor, əvvəllər eyni marketing texnologiyasını Marketo firması üçün
istifadə edib.
-
Texniki direktor əvvəllər mühəndis-proqramist olaraq Google X-da
çalışırdı.
- Təqribən
2 ilə yaxın.
Siz buna bənzər punktlardan istifadə etdiyiniz bir məktubla müraciət etsəniz, məktubunuz diqqət
çəkəcək. Bu sizin investisiya almağınız (ilkin olaraq, üzbəüz görüşə
çağırılmağınız) üçün vacib rol oynaya bilər.
Əslində bu 2 ildə təqdimatlar barədə bir çox detal var ki onlara mütləq diqqət edirəm, lakin bu məqaləmdə bəhs etdiklərim bunların arasında əsas üstünlük daşıyanlarıdır.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Həftənin xəbərləri
Huawei Pura 70 və Pura 70 Pro təqdim olunublar - QİYMƏTİ
WhatsApp-da AirDrop analoqu istifadəyə veriləcək