NASA planetoloqları, Marsı yenidən həyata qaytarmağın yolunu tapıblar
07.05.2017
Farid Pardashunas
NASA planetoloqları, Marsda xüsusi maqnit qalxanının işə salınmasını təklif edirlər.
Bunun sayəsində gələcəkdə Marsa yollanacaq kolonistlər,
planetin atmosferini və okeanlarını bərpa edə biləcəklər. "Bitkilərin
varolmasını və suyun maye halında qalmasını təmin edəcək sıx və isti atmosfer,
2040-cı və daha sonrakı illərdə həm elmə, həmdə kosmosun öyrənilməsinə müsbət
biliklər verəcək. Marsın atmosferini bərpa edərək biz onun səthinə daha ağır
yükləri yerləşdirə, ora yollanacaq insanları radiasiya və Günəş küləyindən
qoruya və digər problemləri həll edə bilərik” – deyə NASA-nın planetoloqlar şöbəsinin
rəhbəri Jim Green bildirib. Günümüzdə planetoloqlar düşünürlər ki, təqribən 4
milyard il bundan öncə Mars, Yer kürəsinə çox bənzəyirdi. O, sıx atmosferə,
maye halında okeanlara və həyatın var ola biləcəyi rahat iqlimə sahib idi. Təribən
milyard il sonra Mars, ucu-bucağı bilinməyən səhraya çevrildi. Onun atmosferi
birdən-birə yoxa çıxdı, səthindəki su ehtiyyatı isə ya buxarlandı, yada ki,
donaraq torpağın altında qaldı. Bu nəyə görə baş verdi? Günümüzdə alimlərin
fikrincə bu ona görə baş verdi ki, Mars, Yer kürəsi və Yupiterdən fərqli olaraq
öz maqnit sahəsinə sahib deyil. Bəlkədə nə vaxtsa o olub. Lakin 100 milyonlarla
il ərzində o da yoxa çıxıb.
Bunun nəticəsində Günəş küləyinin hissəcikləri, Marsın
atmosferi ilə toqquşub və onun 99% oksigen ehtiyyatını məhv edib. Jim Green və
onun NASA-da olan həmkarları, bir neçə gün bundan öncə keçirilmiş xüsusi
konfrans zamanı bildirmişdilər ki, Mars üçün hələdə gec deyil. Belə ki, onlar,
atmosferin bərpa olunması üçün Marsa süni maqnit qalxanını göndərməyi təklif
edirlər. Beləliklə həmin maqnit qalxan, planetin havasının kosmosa
buxarlanmasının qarşısını alacaq. Jim Green-in sözlərinə görə bu ideya heçdə
fantastik filmlərdə olan texnologiya deyil. Bu ideya, Marsa yollanacaq
insanları kosmik şüalardan və Günəş küləyindən qorumaq haqqında düşüncənin bir
nəticəsidir. O qeyd edib ki, hal-hazırda NASA-da gücü 1-2 Tesla olacaq maqnit
sahəsi mənbəyinin yaradılması barəsində müzakirələr gedir. Belə bir gücdə
olacaq maqnit sahəsi mənbəyi, insanları Günəş plazması hissəciklərindən
qoruyacaq və astronavtların hüceyrələrinin zədələnməməsinə yardımçı olacaq. Bu
cür strukturlar barədə düşünəndə Green və onun həmkarlarının ağıllarında belə
bir sual yarandı. Planetin və Günəşin cazibə qüvvələrinin bir-birilərini tənzimləyəcəkləri L1 nöqtəsinə (Mars orbitində olan nöqtə) buna oxşar maqnit sahəsi mənbəyi yerləşdirilsə
nə baş verər?
Onların hesablamalarına görə bu, Mars atmosferindəki hava
axınında köklü dəyişikliklərə səbəb olacaq. L1 nöqtəsində quraşdırılacaq bu cür
maqnit qalxanı, Marsın qütblərini tamamilə örtəcək. Nəticədə kosmosa olan hava
axınının səviyyəsi sıfıra enəcək. Vulkanlar və yeni molekulların digər mənbələri
Mars atmosferindən heç yerə yoxa çıxmayacaq. Beləliklə Mars atmosferinin
sıxlığı getdikcə artacaq. Bunun sayəsində Mars havasının temperaturu yüksəlməyə
başlayacaq və o, 4 dərəcə göstəriciyə çatdıqda, karbon qazından ibarət olan
qütblərdəki buzlaqlar əriməyə başlayaraq parnik effekti yaradacaq və temperatur
daha sürətlə artmağa başlayacaq. Müəyyən müddətdən sonra isə qütblərdəki bütün
buzlaqlar əriyərək maye halda suya çevriləcək. Green-in hesablamalarına görə
Marsın dərinliklərində bir vaxtlar onun səthində var olmuş su ehtiyyatının 1/7
hissəsi yerləşir. Və bu su ehtiyyatı dənizlərin, göllərin və çayların
yaranmasına kifayət edəcək. Daha sonra ora bitkiləri və heyvanları köçürtmək
mümkün olacaq. Planetoloqun sözlərinə görə bu proses 10 illiklərlə gedəcək və
Mars bir növ böyük laboratoriyanı xatırladacaq. Green bildirib ki, yaxın
zamanda bu cür layihənin neçəyə başa gəlməsi və prosesin nə qədər müddət çəkəcəyi
haqqında dəqiq məlumatlar paylaşılacaq.
Linki kopyala
Həftənin xəbərləri
Whatsapp yaxın zamanda 2 yeni funksiyanı əldə edəcək
Qutusu açılmamış birinci nəsil iPhone modeli 15 Pro Max-dan təxminən 80 qat baha qiymətə satılıb!