Günəş sistemi planetlərinin adlarının mənşəyi
Digər
07.05.2017
Farid Pardashunas
Günəş sisteminin bir çox planetləri qədim Roma tanrılarının
şərəfinə adlandırılmışdır. Bəs siz həmin adların haradan gəldiyini bilirsinizmi?
Günəş sistemi mərkəzi ulduzdan və onun ətrafında fırlanan kosmik obyektlərdən
ibarətdir. Sözügedən sistem təqribən 4.57 milyard il bundan öncə qaz və tozun
qravitasiya sıxılmasından yaranmışdır. Günəş sisteminin tərkibinə 8 planet
daxildir. Onlardan yarısı isə Yer qrupuna aiddir (Merkuri, Venera, Yer, Mars).
Onları həmçinin daxili planetlər də adlandırırlar. Xarici planetlər isə
Yupiter, Saturn, Uran və Neptun-dur.
Merkuri:
Günəş sistemində ulduza ən yaxın olan planet
Merkuri qədim Roma-da ticarət tanrısı hesab olunmuş Merkuri-nin şərəfinə
adlandırılmışdır. Qədim Roma-da Merkuri tanrısının sürətlə hərəkət etdiyinə
inanırdılar. Merkuri planeti Günəş ətrafında digər planetlərə nisbətən daha tez
fırlanır (88 sutka) deyə ona bu adı veriblər.
Venera:
Günəş sisteminin ikinci planeti hesab edilən Venera
qədim Roma-da sevgi tanrısı olmuş Venera-nın şərəfinə adlandırılmışdır. O göy
üzündə Günəş və Ay-dan sonra ən parlaq obyekt olmaqla yanaşı həmdə Günəş
sstemində yeganə planetdir ki, qadın cinsli tanrının şərəfinə adlandırılıb.
Yer:
Üçüncü və ölçüsünə görə beşinci olan Yer kürəsi 1400-cü
ildən öz adını daşıyır. Lakin bu adın kim tərəfindən qoyulduğu bilinmir.
İngilis sözü olan Earth VIII əsrdə anqlosaks dilndən yaranmışdır və mənası yer,
torpaq deməkdir. Yer kürəsi Günəş sistemində yeganə planetdir ki, adının qədim
Roma mifologiyası ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
Mars:
Ölçüsünə görə Günəş sisteminin yeddinci planeti olan
Mars-ın səthi dəmir oksidin təsirindən qırmızı rəngdədir. Rənginə görə planet qədim
Roma mifologiyasında müharibə tanrısı hesab edilmiş Mars-ın şərəfinə
adlandırılmışdır.
Yupiter:
Günəş sisteminin ən böyük planeti olan Yupiter qədim
Roma mifologiyasında baş tanrı və o cümlədən şimşək tanrısı hesab edlmiş
Yupiterin şərəfinə adlandırılmışdır.
Saturn:
Saturn Günəş sistemində ən ləng planetdir. Onun
brinci adı xüsusiyyətinə çox yaxın idi. Belə ki, ilk dəfə o qədim Yunan
mifologiyasında zaman tanrısı hesab edilmş Kronos-un şərəfinə adlandırılmışdır.
Lakin qədim Roma mifologiyasında Kronos-a bənzər tanrı kənd təsərrüfatı tanrısı
Saturn idi. Nəticədə planetə Saturn adı verilmişdir.
Uran:
Diametrinə görə üçüncü, çəkisinə görə isə Günəş sisteminin
dördüncü planeti olan Uran 1781-ci ildə ingilis astronomu William Herschel tərəfindən
kəşf olunmuşdur. Kəşf olunmuş kosmik obyekt isə Kronos-un atası səma tanrısı
Uran-ın şərəfinə adlandırılmışdır.
Neptun:
23 Sentyabr 1846-cı il tarixində kəşf edilmiş Neptun
planeti yeganə planetdir ki, mütəmadi müşahidələrin köməyi ilə deyil riyazi
hesablamaların köməyi ilə kəşf edlmişdir. Planet qədim Roma mifologiyasında dəniz
tanrısının şərəfinə adlandırılmışdır.
Pluton:
Pluton 2006-cı ildə Günəş sisteminin planeti
statusunu itirmişdir. O cırtdan planet adını alıb və Koyper qurşağının ən böyük
obyekti hesab edilir. Günəş sisteminin doqquzuncu planeti statusunu o kəşf
olunduğu ildən bəri (1930) saxlamışdı. Pluton adı isə ilk dəfə olaraq
Oksford-dan olmuş 11 yaşlı məktəbli Venetia Burney tərəfindən təklif
edilmişdir. O astronomiyadan əlavə klassik mifologiyanı da öyrənirdi. Beləliklə
Venetia qərara gəlmişdi ki, qədim Yunan mifologiyasında yeraltı dünya
tanrısının oxşarı olan Pluton (qədim Roma mifologiyası) bu cür uzaqda yerləşən
və soyuq olan planet üçün əla variantdır. Nəticədə astronomların səsverməsi ilə
planetə Pluton adı verilmişdir.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Həftənin xəbərləri
