ABŞ Süni Zəka Təhlükəsizliyi İnstitutunun fəaliyyəti artıq süni zəka təhlükəsizliyinə yönəlməyib

     ABŞ Ticarət Nazirliyi ona tabe olan Süni Zəka Təhlükəsizliyi İnstitutunun (AI Safety Institute) adını dəyişərək Süni Zəka Standartları və İnnovasiyalar Mərkəzi (Center for AI Standards and Innovation - CAISI) adlandırıb. Bununla da qurumun diqqət mərkəzi birbaşa süni zəkanın təhlükəsizliyindən çıxaraq, milli təhlükəsizliyə təhdidlərlə mübarizə və xarici ölkələrdə çətin və lazımsız tənzimləmələrin aradan qaldırılması istiqamətinə yönəlib. Ticarət naziri Howard Lutnick bu yenidənqurma barədə 3 iyun tarixində məlumat verib və bu addımı ABŞ innovasiyalarını qiymətləndirmək və irəli aparmaq, həmçinin beynəlxalq süni zəka standartlarında ABŞ-ın üstünlüyünü təmin etmək imkanı kimi xarakterizə edib. Qeyd edək ki, institutun yaradılması haqqında ilk dəfə 2023-cü ildə elan olunmuşdu və o zaman əsas məqsəd süni zəkadan qaynaqlanan təhdidlərin azaldılması göstərilmişdi.

     ABŞ prezident administrasiyası süni zəka sahəsində fəaliyyət göstərən böyük şirkətlərlə, o cümlədən OpenAI və Anthropic ilə qarşılıqlı anlaşma haqqında memorandumlar imzalayıb. Bu sənədlərdə hökumət orqanlarının yeni modellərə çıxışı və bu modellər geniş auditoriyaya təqdim edilməzdən əvvəl süni zəka sistemlərinin təkmilləşdirilməsi üçün təkliflər vermək hüququ nəzərdə tutulur. 2025-ci ilin əvvəlində həmin dövrdə vəzifədə olmuş keçmiş prezident Joe Biden süni zəka ilə bağlı risklərin idarə olunması üzrə rəhbəredici prinsiplər layihəsini təqdim etmişdi. Bu prinsiplər süni zəka sistemlərinin bioloji silahların hazırlanması və ya milli təhlükəsizlik üçün digər təhdidlərin yaradılması, eləcə də uşaqlara qarşı zorakılıq səhnələri daxil olmaqla zərərli məzmunun generasiyası kimi risklərin qarşısını almağa yönəlib.

     Lutnick-in sözlərinə görə, yeni statusda təşkilat açıq risklərə, məsələn, kibertəhlükəsizlik, biotəhlükəsizlik və kimyəvi silahlara fokuslanacaq. Mərkəz, həmçinin rəqiblərin süni zəka sistemlərindən istifadə etməsi nəticəsində yaranan qəsdən xarici təsirləri araşdıracaq - burada, çox güman ki, Çində yaradılmış və ilk dəfə olaraq ABŞ analoqları səviyyəsinə çatmış DeepSeek adlı böyük dil modeli nəzərdə tutulur. Yanvar ayının sonunda vəzifəyə başlamış hazırkı ABŞ prezidenti Donald Trump, öz sələfinin böyük süni zəka sistemləri üçün müəyyən etdiyi yeni təhlükəsizlik standartlarını ləğv edib. Yeni dövlət başçısının yanaşmasına görə, ABŞ-dakı süni zəka şirkətlərinə mümkün qədər sürətli inkişaf üçün şərait yaradılmalıdır.