Çin ən güclü süni zəka modelləri mövzusunda ABŞ ilə eyni səviyyəyə çatıb

     Çin süni zəka bazarı sürətli artım nümayiş etdirir: 2025-ci ilin ikinci rübündə yerli süni zəka startapları 12.3 milyard dollar məbləğində özəl və dövlət investisiyası cəlb ediblər. Bu, əvvəlki rüblə müqayisədə 27% çoxdur və 2023-cü ildən bəri qeydə alınmış ən yüksək göstəricidir. Bu barədə ABŞ-ın analitik şirkəti Artificial Analysis tərəfindən yayımlanmış “State of AI: China Q2 2025” adlı yeni hesabatda bildirilib. Hesabata əsasən, Çin artıq dünyada ən güclü süni zəka modelləri baxımından ABŞ-ı yaxalayıb və açıq çəkiyə sahib ən güclü modellər üzrə isə onu ötüb. Bu, o halda baş verir ki, amerikalı rəqiblər qabaqcıl süni zəka sürətləndiricilərinə məhdudiyyətsiz çıxış imkanına malikdirlər. “Çin süni zəka ekosistemi dərinliyə sahibdir və ardıcıl innovasiyalar nümayiş etdirir: DeepSeek və Alibaba artıq qlobal analoqların təqdimatından bir neçə həftə sonra, bütün göstəricilər üzrə bənzər və ya daha üstün performansa malik modellər təqdim edirlər” - deyə Artificial Analysis analitiklərinin rüblük hesabatında qeyd olunur.

     “Çində 10-dan çox süni intellekt laboratoriyası yüksək zəka göstəricilərinə malik modellər hazırlayıb. Bunlara DeepSeek, Alibaba, ByteDance, Tencent, Moonshot, Zhipu, Stepfun, Xiaomi, Baichuan, MiniMax və 01 AI daxildir”. Çində süni zəka sahəsindəki artımın əsas hərəkətverici qüvvəsi hökumətin fəal maliyyələşdirməsi olub. Hökumət generativ süni zəkanın, avtonom sistemlərin və sənaye yönümlü həllərin inkişafına ciddi vəsait ayırır. Əlavə olaraq, Pekin bəzi tənzimləyici məhdudiyyətləri yumşaldıb ki, bu da startaplara yeni texnologiyaları daha sürətli sınaqdan keçirmək və tətbiq etmək imkanı yaradıb. Sanksiyaların davam etməsinə baxmayaraq, Çin şirkətləri öz süni zəka platformalarını fəal şəkildə inkişaf etdirir və qərb çipləri və proqram təminatından asılılığı azaldırlar. Hesabatda qeyd olunur ki, yerli həllərin korporativ sektordakı payı 2024-cü ildəki 50%-dən 65%-ə yüksəlib.

     2025-ci ilin may ayına olan vəziyyətə görə, DeepSeek R1-0528 hələ də Alibaba şirkətinin Qwen3 235B A22B modelindən intellektual baxımdan üstünlüyünü qoruyur və aparıcı Çin süni zəka modeli sayılır. Hər iki şirkət “açıq çəki” strategiyasını mənimsəyib ki, bu da “açıq mənbə kod” strategiyasından bir qədər fərqlənir. Bu yolla onlar modellərinin həm ölkə daxilində, həm də xaricdə geniş tətbiqini dəstəkləyirlər. Müəlliflər DeepSeek şirkətinin təsirli nailiyyətlərini xüsusi qeyd edirlər. DeepSeek R1-0528 modeli intellektual səviyyədə aparıcı süni zəka sistemlərinə çataraq Google-un Gemini 2.5 Pro, eləcə də xAI, Meta və Anthropic şirkətlərinin daha yeni modelləri ilə bir sırada yer alıb. Çinin iri müəssisələri getdikcə daha çox süni zəkadan istehsalın optimallaşdırılması, tələbin proqnozlaşdırılması və təchizat zəncirlərinin idarə olunması üçün istifadə edirlər.

     Xüsusilə avtomobil və elektrik mühəndisliyi sektorlarında süni zəka alqoritmlərinin tətbiqi xərcləri 15-20% azaltmağa imkan verib. Mətn əsasında şəkil və video generasiyası, eləcə də fotolardan video yaradılması sahələrində isə birinci yerdə ABŞ süni zəka sistemləri, ikinci yerdə isə Çin modelləri qərarlaşıb. Ancaq təxmin etmək olar ki, DeepSeek ABŞ rəqibləri kimi ən qabaqcıl süni zəka sürətləndiricilərinə sərbəst çıxış imkanına malik olsaydı, bu gün harada olardı. Artıq DeepSeek R2 modeli təlim mərhələsindədir və amerikalı rəqiblər onun bu ilin sonunda təqdim olunmasını səbirsizliklə gözləyirlər. Baxmayaraq ki, ABŞ hələ də süni zəka sahəsinə qoyulan ümumi investisiyaların həcminə görə liderliyini qoruyur, Çin bu fərqi tədricən azaltmaqdadır. Analitiklərin proqnozlarına görə, 2025-ci ilin sonuna qədər Çin süni zəka layihələrinin maliyyələşdirilməsi səviyyəsinə görə dünyada ikinci yerə yüksələ bilər.