Çində prosessorları layihələndirə bilən süni zəka hazırlanıb

     Çin Dövlət Prosessor Tədqiqat Laboratoriyası və Ağıllı Proqram Təminatı Tədqiqat Mərkəzinin tədqiqatçıları mikrosxemlərin avtomatlaşdırılmış şəkildə hazırlanması üçün yeni süni zəka platforması yaratdıqlarını açıqlayıblar. Açıq mənbə kodlu bu layihə QiMeng adlanır və o, böyük dil modellərindən (LLM) istifadə edərək aparat və proqram təminatının tam avtomatlaşdırılmış layihələndirilməsini təmin edir və həmçinin CPU-ların layihələndirilməsi üçün də istifadə oluna bilər. İstehsalçıların sözlərinə görə, QiMeng tərəfindən hazırlanmış çiplər məhsuldarlıq və səmərəlilik baxımından insan mütəxəssislər tərəfindən yaradılmış mikrosxemlərlə eyni səviyyədədir. Tədqiqatçılar QiMeng platforması əsasında artıq iki prosessor nümunəsi layihələndiriblər:

- QiMeng-CPU-v1 - imkanlarına görə Intel 486 ilə müqayisə olunur

- QiMeng-CPU-v2 - iddialara görə Arm Cortex-A53 çipləri ilə rəqabət apara bilər.

     Qeyd etmək lazımdır ki, bu iki məhsul arasında 26 illik texnoloji fərq var. Intel 486 çipi 1986-cı ildə, Arm Cortex-A53 isə 2012-ci ildə təqdim olunmuşdu. QiMeng 3 qarşılıqlı əlaqəli qatdan ibarətdir:

- Əsas təbəqədə sahəyə xas olan böyük prosessor çip modeli yerləşir,

- Orta qatda aparat və proqram təminatının layihələndirilməsi üçün agent fəaliyyət göstərir,

- Üst qat isə prosessor çiplərinin layihələndirilməsi üçün müxtəlif tətbiqləri əhatə edir.

     Bu 3 qat tandem şəkildə işləyərək növbəti funksiyaları yerinə yetirir: Mikrosxemlərin avtomatlaşdırılmış front-end layihələndirilməsi, avadanlıq təsvir dili (HDL) generasiyası, əməliyyat sisteminin konfiqurasiya optimizasiyası və kompilyator alət zəncirinin layihələndirilməsi. Platformanın yaradıcılarının sözlərinə görə, QiMeng bir neçə gün ərzində insan mühəndislərdən ibarət komandaların həftələrlə vaxt sərf edəcəyi işi yerinə yetirə bilir. QiMeng platformasının xüsusiyyətlərini təsvir edən dərc olunmuş məqalədə onun yaradıcıları hazırda çip layihələndirilməsində rast gəlinən problemlərə də toxunurlar. Bu problemlərə məhdud istehsal texnologiyaları, məhdud resurslar və müxtəlif ekosistemlər daxildir.

     QiMeng isə çipin layihələndirilməsi və yoxlanışı prosesinin tam avtomatlaşdırılmasına çalışır. İstehsalçıların sözlərinə görə, məqsəd mikrosxemlərin əl ilə hazırlanması ilə müqayisədə daha yüksək effektivlik əldə etmək, xərcləri azaltmaq və inkişaf dövrlərini qısaltmaqdır. Eyni zamanda, bu platforma sahəyə xas çip arxitekturalarının və proqram təminatı yığınlarının tez bir zamanda uyğunlaşdırılmasına dəstək vermək üçün nəzərdə tutulub. Tom’s Hardware yazır ki, mikrosxem layihələndirilməsi ilə məşğul olan böyük Qərb texnologiya şirkətləri - məsələn, Cadence və Synopsys - çip yaradılması proseslərində süni zəkanı fəal şəkildə tətbiq edirlər. Məsələn, Cadence layihələndirmə və yoxlama mərhələlərinin əsas hissələri üçün bir neçə süni zəka platformasından istifadə edir.

     Synopsys şirkətinin DSO.ai adlı süni zəka platforması isə son hesablamalara görə 200-dən çox mikrosxem layihəsinin hazırlanmasına kömək edib. QiMeng platformasının təqdimatı, ABŞ hökumətinin elektronika layihələndirilməsinin avtomatlaşdırılması üçün proqram təminatı (EDA) sahəsində aparıcı təchizatçılara Çinə mikrosxem layihələndirmə alətlərinin satışını dayandırmaq üçün təzyiq göstərdiyi bir vaxtda baş verib. Bu, Pekinin yarımkeçirici sənayesini gücləndirmə planlarını daha da çətinləşdirib. QiMeng platformasının tərtibatçıları qeyd edirlər ki, Çin bu vəziyyətə cavab verməlidir, çünki çip layihələndirmə texnologiyası strateji əhəmiyyətə malik sahədir. South China Morning Post nəşri Morgan Stanley tərəfindən hazırlanmış son təhlilə istinadən bildirib ki, ötən il Çin EDA bazarında Cadence Design Systems, Synopsys və Siemens EDA şirkətləri birlikdə ümumi gəlirin 82% təşkil ediblər.