Dövlət xadimləri və digər məşhur şəxslər süni superintellektin yaradılmasına qarşı çıxıblar

     Aparıcı texnoloji şirkətlər insanlardan qat-qat ağıllı bir varlıq yaratmağın nəticələrini nəzərə almadan, süni superintellektin sistemləri yaratmağa can atırlar. Bu vəziyyət fonunda texnologiya, siyasət, media, təhsil, din və hətta kral ailəsi dünyasından olan yüzlərlə ictimai xadim müəyyən şərtlər yerinə yetirilməyincə superintellektin yaradılmasının qadağan edilməsinə çağırış edən açıq məktub imzalayıblar. Minə yaxın imza atanlar arasında “süni intellektin iki xaç atası” adlandırılan Geoffrey Hinton və Yoshua Bengio da var. Siyahıda həmçinin Apple şirkətinin həmtəsisçisi Steve Wozniak və Virgin Group-un qurucusu Richard Branson yer alır. Məktubu imzalamışlar arasında ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trump-ın sabiq baş strateji mütəxəssisi Steve Bannon, Birləşmiş Qərargah Rəisləri Komitəsinin keçmiş sədri Mike Mullen, amerikalı konservator Glenn Beck, aktyor Joseph Gordon-Levitt, eləcə də musiqiçilər Will.I.am və Grimes də var. Məktubda süni superintellektin inkişafının yalnız o halda davam etdirilməsinə icazə verilməsi çağırışı yer alır ki, bu texnologiyanın təhlükəsiz və idarəolunan olması barədə geniş elmi konsensus əldə edilsin və güclü ictimai dəstək formalaşsın.

     Future of Life Institute (FLI) adlı süni intellekt təhlükəsizliyi qrupu tərəfindən hazırlanmış bəyanatda etiraf edilir ki, süni intellekt alətləri sağlamlıq və həyat keyfiyyəti sahəsində misilsiz irəliləyiş təmin edə bilər. Lakin açıq məktubun müəllifləri bildirirlər ki, şirkətlərin məqsədi yaxın onillikdə demək olar ki, bütün idrak tapşırıqlarında insanları xeyli dərəcədə üstələyə biləcək olduqca ağıllı sistemlər yaratmaqdır və bu da ciddi narahatlıq doğurur. Aktivistlər qeyd edirlər ki, süni intellekt nəticə etibarilə insanların iş yerlərini ələ keçirəcək, bu isə insanlığın iqtisadi baxımdan köhnəlməsinə, vətəndaş hüquq və azadlıqlarının, ləyaqətinin və idarəetmə imkanlarının itirilməsinə, eləcə də milli təhlükəsizlik üçün risklərin yaranmasına səbəb olacaq. Həmçinin insanlığın tamamilə məhv olma ehtimalı da vurğulanır. Keçən həftə FLI bəyan edib ki, OpenAI süni intellektə nəzarət çağırışlarına cavab olaraq təşkilata və onun prezidentinə məhkəmə çağırışı göndərib.

     Sam Altman yaxınlarda superintellektin yaranma vaxtı ilə bağlı daha bir proqnoz verib. OpenAI rəhbərinin fikrincə, bu texnologiya 2030-cu ilə qədər həyata keçiriləcək. O, əlavə edib ki, hazırda insanlar tərəfindən yerinə yetirilən iqtisadi tapşırıqların təxminən 40%-i yaxın gələcəkdə süni intellektə ötürüləcək. Meta şirkəti də superintellekt yaratmağa can atır. Şirkətin baş direktoru Mark Zuckerberg bildirib ki, layihə artıq reallaşma mərhələsinə yaxındır və insanların “imkanlarını genişləndirəcək”. TechSpot portalının qeyd etdiyinə görə, şirkət yaxın zamanda öz bölməsi olan Meta Superintelligence Labs-ı yenidən strukturlaşdıraraq onu 4 kiçik qrupa ayırıb. Bu isə texnologiyanın tətbiqinin Zuckerberg-in proqnozlaşdırdığından daha uzaq gələcəyə düşə biləcəyini göstərir. Nəticə etibarilə, bu məktubun süni intellekt üzərində çalışan şirkətləri superintellekt layihələrini yavaşlatmağa vadar etməsi real görünmür. SpaceX və Tesla şirkətlərinin rəhbəri Elon Musk tərəfindən 2023-cü ildə imzalanmış oxşar məktub da demək olar ki, heç bir təsir göstərməmişdi.