main-post-cover

    Araşdırmalara görə, Uranın peyki Mirandanın səthinin altında okean mövcud ola bilər!

    Elm & Texnologiya
    04.11.2024
    Farid Pardashunas

         Yeni bir araşdırma Uranın peyki Mirandanın səthinin altında maye halında okean ola biləcəyini göstərir. Peykin potensial olaraq həyat üçün uyğun olma ehtimalı var.

         Johns Hopkins Tətbiqi Fizika Laboratoriyasından planetlər üzrə alim Tom Nordheim və onun tədqiqat qrupu bildirir ki, Miranda kimi kiçik bir obyektin daxilində okeanın olması çox təəccüblüdür. Bu vəziyyət, hətta planet sistemimizin uzaq yerlərində belə həyat üçün uyğun mühitlərin ola biləcəyini göstərir. 1986-cı ildə Voyager 2 kosmik aparatı tərəfindən çəkilən görüntülər, Mirandanın cənub yarımkürəsində olduqca qeyri-adi geoloji quruluşları aşkara çıxardı. Səthi dik yamaclarla əhatə olunmuş dərinliklər, dağ silsilələri və çatlarla dolu olan Miranda, bu kompleks quruluşu ilə bir növ "Frankenstein" əsəri kimidir. Çox sayda tədqiqatçı bu qəribə strukturların qabarma və çəkilmə qüvvələri və peykin daxilindəki istilənmənin nəticəsi olduğunu düşünür.
         Araşdırma çərçivəsində tədqiqat qrupu Voyager 2-nin çəkdiyi görüntüləri analiz edərək peykin daxili quruluşunu göstərən bir model hazırlayıb. Səthdə müşahidə edilən çatlar, dağ silsilələri və digər unikal quruluşların modeldə sınaqdan keçirilməsi nəticəsində məlum olub ki, Mirandanın səthinin altında 100-500 milyon il əvvəl geniş bir okean mövcud olub. Araşdırmaya görə, bu okeanın təxminən 100 kilometr dərinliyə malik olduğu və 30 kilometrdən nazik olmayan bir buz təbəqəsi ilə örtüldüyü müəyyən edilib.
         Mirandanın radiusunun cəmi 235 kilometr olduğunu nəzərə alsaq, okeanın vaxtı ilə peykin demək olar ki, yarısını doldurmuş olduğunu görə bilərik. Tədqiqatçılara görə, Mirandanın daxilindəki istiliyin əsas mənbəyi Uranın digər peykləri ilə olan qravitasiya təsirləridir. Bu cür qarşılıqlı təsirlər peykin strukturunu bir rezin top kimi formalaşdıraraq daxili istiliyini artırır. Yupiterin peykləri Io Avropanın rezonansı kimi, Miranda və qonşu peykləri də bir zamanlar oxşar rezonansa malik olub. Bu rezonans peyklər arasında nizamlı qabarma və çəkilmə qüvvələrinin meydana gəlməsinə və nəticədə istiliyin yaranmasına səbəb olub.
         Zamanla bu rezonans pozulub və Mirandanın daxili quruluşu soyumağa başlayıb. Ancaq tədqiqatçılar hələ də Mirandanın daxili quruluşunun tamamilə donmadığını düşünür. Onlar bildirirlər ki, əgər daxili okean tamamilə donmuş olsaydı, səthdə daha çox çat olardı. Bu da Mirandanın hələ də soyumaqda olduğunu və hazırda belə səthinin altında bir okean ola biləcəyini göstərir. Mirandanın okeana sahib ola biləcəyi gözlənilmirdi. Kiçik ölçüsü və köhnə yaşı ilə elm adamları onun donmuş bir buz topu olduğunu düşünürdülər. Onun əmələ gəlməsindən qalan istiliyin çoxdan dağıldığı fərz edilirdi. Lakin kosmos fərziyyələri alt-üst edən bir mühitdir.
         Məsələn, Cassini kosmik aparatı 2004-cü ildə Enceladus-a çatmadan əvvəl bir çox elm adamı peykin donmuş bir buz və qayalıqdan ibarət olduğunu düşünürdü. Ancaq Saturnun peyki Enceladus, elmi təxminləri dəyişərək geoloji baxımdan aktiv bir peyk olduğunu sübut etdi. Enceladus-un səthindən püskürən su buxarı və buz hissəcikləri onu Günəş sistemindən kənarda həyat axtarışında ümidverici bir hədəfə çevirib. Hətta hazırda Enceladus, Yerdən kənarda həyat axtarışı üçün birinci dərəcəli hədəfdir.
    Linki kopyala

    Bənzər xəbərlər

    Oxşar xəbərlər
    NASA insanlı Ay missiyası üçün eniş zonalarını müəyyənləşdirib!
    nasa-insanli-ay-missiyasi-ucun-enis-zonalarini-mueyyenlesdirib
    Marsın bəzi bölgələri həyatı dəstəkləyəcək şəraitə sahib ola bilər!
    marsin-bezi-bolgeleri-heyati-destekleyecek-seraite-sahib-ola-biler
    Yerin maqnit sahəsinin səsi paylaşılıb: 40 min il əvvəlki manit dəyişikliyini artıq dinləmək mümkündür!
    yerin-maqnit-sahesinin-sesi-paylasilib-40-min-il-evvelki-manit-deyisikliyini-artiq-dinlemek-mumkundur
    Kosmosda aşkar edilən “sual işarəsi”nin sirri ortaya çıxıb!
    kosmosda-askar-edilen-sual-isaresinin-sirri-ortaya-cixib
    Marsda həyat izlərinə dair yeni məlumatlar kəşf edilib!
    marsda-heyat-izlerine-dair-yeni-melumatlar-kesf-edilib