Bennu asteroidinin Yer kürəsi ilə potensial toqquşmasının nəticələri açıqlanıb

     Bennu asteroidi, dinozavrları məhv edən asteroiddən xeyli kiçikdir. Lakin onun ölçüləri kifayət qədər böyükdür və Yer kürəsinə düşəcəyi təqdirdə iqlim soyumasına və bitki örtüyünün əhəmiyyətli dərəcədə azalmasına səbəb ola bilər. Hesablamalara görə, bu asteroidin planetimizlə 2182-ci ilin sentyabr ayında toqquşması ehtimalı var. Cənubi Koreyadan olan alimlər belə bir hadisənin Yer ekosistemlərinə mümkün təsirini araşdırıblar. Bennu asteroidinin Yerə çırpılma ehtimalı 1:2700 və ya 0,04% olaraq qiymətləndirilir.

Bennu asteroidi:

     Onun diametri təxminən 500 metrdir və yerə düşməsi planet üçün ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Buna görə də, insanlığın mümkün təhlükələr haqqında əvvəlcədən məlumatlı olması və cavab tədbirləri hazırlaması vacibdir. Yer səthində böyük meteorit və asteroid toqquşmalarından qalan bir çox krater mövcuddur. Lakin eroziya bu kraterlərin izlərini silib. Bu da təkcə onların təsirlərini analiz etməyi çətinləşdirmir, həm də bəzən tamamilə gizlədir. Alimlər 66 milyon il əvvəl dinozavrları məhv etmiş asteroidin düşmə izlərini ən dərindən öyrəniblər.

     Bu asteroidin yaratmış olduğu Çikşulub krateri hazırda Meksika körfəzi ərazisində yerləşir. Bu toqquşmanın təsirindən yaranmış hissəciklər Yer kürəsinin müxtəlif yerlərində müxtəlif konsentrasiyalarda aşkar edilib. Lakin indiyə qədər edilməmiş bir şey var idi. Bennu asteroidinin düşəcəyi təqdirdə quru və dəniz ekosistemlərində hansı dəyişikliklərin baş verəcəyinə dair dəqiq modelləşdirmə. Alimlər məhz bu ssenarini araşdırıblar. Planetin ekosisteminə ən güclü təsir göstərən amil asteroidin özü deyil, onun yaratdığı fəsadlar olacaq. Model hesablamalarına görə, 500 metrlik asteroidin Yerə çırpılması nəticəsində atmosferə 100-dən 400 milyon tona qədər toz atılacaq. Bu hadisə:

- Atmosferin kimyəvi tərkibini pozacaq

- Günəş işığını güclü şəkildə bloklayaraq fotosintezin qarşısını alacaq və iqlimi dəyişdirəcək

- Ozon qatının 32%-ni məhv edəcək, bu da heyvanlar və bitkilər üçün dağıdıcı təsir yaradacaq.

     Alimlər bildiriblər ki, orta qlobal temperatur 4 dərəcə Selsi aşağı enəcək, dünya üzrə yağıntı miqdarı 15% düşəcək, soyuq qış bitkilərin inkişafı üçün əlverişsiz şərait yaradacaq, quru və dəniz ekosistemlərində fotosintez səviyyəsi 20–30% azalacaq. Bu, qlobal ərzaq təhlükəsizliyi sahəsində ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Amma yaxşı xəbərlər də var. Dəniz ekosistemləri gözlənilmədən sürətlə bərpa olunacaq. Bunun əsas səbəbi dənizlərin və okeanların mineral gübrələrlə zənginləşməsi olacaq - yəni toqquşma nəticəsində atmosferə atılıb suya çökəcək qayaların və xüsusilə dəmir hissəciklərinin təsiri. Bu proses:

- Zooplanktonun qidalanması üçün vacib olan yosunların sürətlə çoxalmasına səbəb olacaq

- Yosunların miqdarını indiki səviyyədən qat-qat çox artıracaq

- Sağ qalan insan sivilizasiyası üçün potensial qida mənbəyi yarada bilər.

     Ümumilikdə, insanlıq Bennu asteroidinin toqquşmasından sağ çıxacaq və görünür ki, bu, tarixdə artıq bir neçə dəfə baş verib. Bəzi hesablamalara görə, bu ölçüdə asteroidlər hər 100-200 min ildən bir Yerə düşür. Deməli, bizim uzaq əcdadlarımız da oxşar fəlakətlərlə üzləşib və onların yaratmış olduqları çətin şəraitdə sağ qalmağı bacarıblar.

 

Bənzər xəbərlər

Elm & Texnologiya

Həyatın yaranması üçün vacib olan komponentlər Bennu asteroidinin nümunələrində aşkar edilib

Bennu adlı asteroiddən əldə edilmiş süxur nümunələri 2023-cü ilin sentyabr ayında uğurlu şəkildə Yer kürəsinə çatdırılmışdı. Nəticədə alimlər Yer kürəsində bioloji həyat növünün necə formalaşması mövzusunda tədqiqatlar aparmaq üçün əla imkan əldə etdilər.

Elm & Texnologiya

Yeni kəşf sayəsində fizikanın qaydalarını dəyişəcək 5-ci qüvvə ortaya çıxa bilər!

OSIRIS-REx kosmik aparatının Bennu asteroidindən topladığı məlumatlar, hələ müəyyən edilməmiş ultra yüngül hissəciklər tərəfindən ötürülən potensial 5-ci təbiət qüvvəsinin mövcudluğuna işarə edir.