Çin 2030-cu ilə qədər ən böyük yarımkeçirici istehsalçısı ola bilər

     Analitiklərin fikrincə, 2030-cu ilə qədər Çin dünya üzrə yarımkeçirici istehsal gücünün 30%-ni əşkil edəcək və bu sahədə ən böyük istehsal mərkəzinə çevriləcək. 2024-cü ildə ölkədə çip istehsalı 15% artaraq ayda 8.85 milyon lövhəyə çatıb, 2025-ci ildə isə bu göstəricinin 10.1 milyon lövhəyə qədər yüksələcəyi gözlənilir. Hazırda bu mövzuda dünya lideri Tayvandır. O, qlobal istehsal gücünün 23%-ni təşkil edir. Onun ardınca Çin (21%), Cənubi Koreya (19%), Yaponiya (13%), ABŞ (10%) və Avropa (8%) gəlir. Böyük ehtimalla Çin öz çip fabriklərinə yönəltdiyi investisiyalar sayəsində Qərbdən tam texnoloji asılılığa son qoymaq məqsədilə irəli çıxacaq. Lakin 2030-cu ildə ən qabaqcıl çipləri hansı ölkənin istehsal edəcəyi sualı hələ də açıq qalır. Yole Group analitik şirkətin məlumatına görə, 2024-cü ildə Çində yarımkeçirici istehsalı ayda 8.85 milyon lövhəyə çatıb ki, bu da ötən illə müqayisədə 15% artım deməkdir.

     Proqnozlara əsasən, 2025-ci ildə bu göstərici 10.1 milyon lövhəyə qədər yüksələcək. Ölkə bu artımı 18 yeni fabrikin inşası sayəsində əldə edib. Məsələn, Şanxayda yerləşən Huahong Semiconductor şirkəti artıq bu ilin birinci rübündə Usi şəhərində yeni fabriki istifadəyə verib. Birləşmiş Ştatlar yarımkeçirici lövhələrin ən böyük istehlakçısıdır. Onların payına qlobal tələbatın 57%-i düşür. Lakin ABŞ-ın daxili istehsalı dünya gücünün cəmi təxminən 10%-ni təşkil edir. Bu isə o deməkdir ki, ABŞ öz tələbatının böyük hissəsini Tayvan, Cənubi Koreya və Çin kimi aparıcı istehsalçılardan almağa məcburdur. Eyni zamanda, Yaponiya və Avropa əsasən daxili tələbatlarını öz istehsalları hesabına ödəyirlər.

     Digər mühüm iştirakçılar da mövcuddur, məsələn, Sinqapur və Malayziya - bu ölkələrin payına dünya üzrə istehsal gücünün 6%-i düşür. Lakin bu müəssisələr, adətən, xarici investorlara məxsusdur və ABŞ, Çin kimi regionlarda tələbatı ödəməyə yönəliblər. Hesabatda yəqin ki, ABŞ-da tikilməkdə olan fabriklər nəzərə alınmayıb. Artıq bir neçə şirkət orada öz müəssisələrinin inşasına başlayıb. Bunlar arasında TSMC də var və şirkət qabaqcıl çiplərinin 30%-ni Arizona ştatında istehsal etməyi planlaşdırır. Bundan əlavə, Intel, Samsung, Micron, GlobalFoundries və Texas Instruments də ABŞ-da yarımkeçirici lövhələrin istehsal gücünü artıracaq layihələr həyata keçirirlər.

     Analitiklər həmçinin Çin fabriklərinin texnoloji imkanlarının Qərb ölkələrinin imkanları ilə necə müqayisə olunduğuna toxunmurlar. ABŞ qabaqcıl mikrosxem istehsalı texnologiyalarına qarşı ixrac məhdudiyyətləri tətbiq edib və bu səbəbdən Çin şirkətləri müasir yarımkeçiricilərin istehsalı üçün zəruri avadanlıqları almaqda çətinliklərlə üzləşiblər. Buna cavab olaraq Pekin yarımkeçirici sənayesinin inkişafına, o cümlədən litoqrafiya avadanlıqlarına və elektron sxemlərin avtomatlaşdırılmış layihələndirilməsi üçün proqram təminatına (EDA) milyardlarla dollar investisiya yatırır. Bu səbəbdən, Çin istehsal həcminə görə lider ola bilər, lakin hansı ölkənin ən qabaqcıl çipləri istehsal edə biləcəyi sualı hələ də açıq qalır.