Çin peyki məlumatları Starlink-dən 5 dəfə daha sürətlə ötürüb

     Çinli alimlər peyk rabitəsi sahəsində irəliləyişə nail olublar. Onlar Yer səthindən 36 000 km yüksəklikdə yerləşən geostasionar peykdən məlumatları 1 Gbit/s sürətlə ötürməyi bacarıblar. Bunun üçün cəmi 2 vatt gücündə - bir şam qədər zəif - lazer istifadə edilib. Bu sürət, 550 km yüksəklikdə fəaliyyət göstərən Starlink peyk internetindən 5 dəfə daha sürətlidir. Böyük məsafəyə və atmosferdəki turbulentliyə baxmayaraq, tədqiqatçılar ötürməni sabit şəkildə təmin edə biliblər. Bu uğur, adaptiv optikanı və ayrılmış qəbul texnologiyasını birləşdirən yeni texnologiya sayəsində mümkün olub. Lazer vasitəsilə peyklərdən məlumat ötürməyin əsas çətinliyi atmosfer turbulentliyidir - bu, siqnalı zəiflədir və təhrif edir. Bu problemi həll etmək üçün Pekin Poçt və Telekommunikasiya Universiteti ilə Çin Elmlər Akademiyasının alimləri AO-MDR synergy adlanan yeni bir metod hazırlayıblar. Bu texnologiya özündə iki yanaşmanı birləşdirir: Təhrif olunmuş işığı düzəldən adaptiv optika (AO) və səpələnmiş siqnalları tutmaq üçün istifadə olunan ayrılmış qəbul texnologiyası (MDR).

     Komanda bildirir ki, onların metodu siqnal gücü çox aşağı olsa belə, rabitə keyfiyyətinin azalmasının qarşısını ala bilir. Komanda öz hazırladığı texnologiyanı Çinin cənub-qərbində yerləşən Licyan rəsədxanasında sınaqdan keçirib. Alimlər 1.8 metr diametrli teleskopdan istifadə edərək Yerdən 36 705 km uzaqlıqda yerləşən peykə fokuslanıblar. Teleskop 357 kiçik mikrogüzgüdən ibarət bir sistemlə təchiz edilib və hər bir mikrogüzgü ayrıca idarə oluna bilir. Bu mikrogüzgülər adaptiv optika sisteminin bir hissəsidir. Onlar daxil olan lazer işığını - atmosfer turbulentliyi səbəbindən təhrif olunmuş işığı - aktiv şəkildə dəyişdirir və düzəldirlər. Mikrogüzgülər işığı düzəltdikdən sonra, ondan ən etibarlı məlumatları çıxarmaq üçün xüsusi emal prosesi həyata keçirilir. Daha sonra bu işıq çoxrejimli optik lifə yönləndirilir və burada çoxmərhələli çevrici (MPLC) vasitəsilə 8 əsas kanala bölünür. Daha sonra əsas vəzifə bu 8 kanaldan hansının ən etibarlı və güclü siqnalı ötürdüyünü müəyyənləşdirməkdir. Bu işi xüsusi marşrut seçimi alqoritmi yerinə yetirir.

     O, real vaxt rejimində hər bir 8 əsas kanal üzrə siqnalın gücünü və keyfiyyətini təhlil edir. Alqoritm daha sonra bu kanallar arasında ən güclü və uyğun olan 3 siqnalı müəyyənləşdirir. Nəticədə alimlər siqnalın əhəmiyyətli dərəcədə gücləndiyini müşahidə ediblər və bu sabitlik dəfələrlə aparılan təcrübi yoxlamalarla təsdiqlənib. Yeni metodun əsas üstünlüyü məlumat ötürülməsi zamanı səhvlərin azalmasıdır. Bu, uyğun siqnalların payının 72%-dən 91.1%-ə yüksəlməsi ilə təsdiqlənir. Belə bir inkişaf, xüsusilə dəyərli və ya həssas məlumatların ötürülməsi zamanı son dərəcə vacibdir. Çünki cüzi bir səhv belə ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Məsələn, HD formatlı bir filmin yayımı zamanı daha çox uyğun siqnalın olması - daha az donma, piksel pozulması və buraxılmış kadr deməkdir. Bu da daha axıcı və sabit görüntü təqdim edir. Bununla yanaşı, ənənəvi radio əlaqəsi artıq demək olar ki, ötürmə qabiliyyəti baxımından texniki həddinə çatıb. Lazer rabitəsi isə məlumatların sürətli və səmərəli ötürülməsi üçün xeyli daha geniş kanal təmin edir.

Mənbə: Interesting Engineering