Çinli alimlər dünyada ilk dəfə meymunları klonlaşdırdılar
Elm & Texnologiya
25.01.2018
Farid Pardashunas
Çində dünyada ilk dəfə olaraq meymunlar klonlaşdırılıb və təcrübə nəticəsində Hua Hua və Zhong Zhong adlı makakalar dünyaya gəliblər.
Tədqiqatçılar bu cür nailiyyəti
innovasiyalı hesab etsələr də çətin ki, bu təcrübənin nəticələri insanın
klonlaşdırılmasına yol aça bilsin. Klonların yaradılması üçün alimlər somatik
nüvə köçürülməsi adlı məşhur üsuldan istifadə ediblər. Mayalanmamış yumurta
hüceyrəsindən nüvəni çıxardıb onu digər fərdin nüvəsi ilə əvəz ediblər. Sonra
alınmış yumurta hüceyrəsini surroqat ananın bədəninə köçürüblər. Daha əvvəllər
bu cür üsuldan Dolly adlı məşhur quzunun klonlaşdırılmasında istifadə ediblər.
Meymunlar
üzərində keçirilən bu üsulun əsas problemi isə ondan ibarətdir ki, çox zaman
donor nüvəsi yeni hüceyrə ilə uyğunlaşmır. Bu problem uzun zaman ərzində
primatların uğurlu klonlaşdırılması yolunda sərhəd kimi dayanırdı. Bir sıra
kimyəvi maddələrdən istifadə edərək çinli alimlər yumurta hüceyrəsinin yeni nüvə
ilə uyğunlaşması prosesini yüngülləşdirməyi və uğurlu nəticə əldə etməyi
bacarıblar. Yumurta hüceyrəsinin parçalanması əsasında hazırlanmış üsuldan fərqli
olaraq somatik köçürülmə üsulu gələcək klonların genomlarını redaktə etməyə və
klonları sonsuz sayda yaratmağa imkan verir.
Təcrübə əsnasında üsulun iki
variantından istifadə olunub: Nüvə mənbəsi kimi ya embrion yada böyük fərdin
birləşdirici toxuması iştirak edib. İlk variantda 79 embrion 21 surroqat anaya
köçürülmüşdür. Nəticədə Hua Hua və Zhong Zhong adlı iki dişi meymun
dünyaya gəlib. Onların dünyaya gəlməsi üçün qeysər kəsiyi üsulundan istifadə
olunub. İkinci variant isə o qədər də uğurlu olmayıb. Belə ki, 42 surroqat
ananın bədəninə 181 embrion köçürülüb. Nəticədə dünyaya iki meymun gəlib. Lakin
onlar tez bir zamanda vəfat ediblər
Meymunların klonlaşdırılması insanların
klonlaşdırılmasına yol açır. Lakin onu yaxın zaman ərzində gözləmək mənasızdır.
Meymunlar üzərində keçirilmiş təcrübə nəticəsində çox az sayda sağ qalmış
meymunlar dünyaya gəlib. Etik cəhətdən bu cür təcrübənin insanlar üzərində
aparılması isə yolverilməzdir. Hua Hua və Zhong Zhong adlı meymunlara gəldikdə
isə onlar neyrodegenerativ xəstəliklərin inkişafının öyrənilməsində alimlərə
yardımçı olacaqlar. Bundan əlavə olaraq genetik oxşar klonlardan istifadə yeni dərman
növlərinin testinə və ətraf mühitin orqanizmə təsirinin müşahidə edilməsinə
imkan yaradır.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Həftənin xəbərləri
WhatsApp-da AirDrop analoqu istifadəyə veriləcək
Galaxy C seriyası geri qayıtdı: Samsung Galaxy C55 5G smartfonu təqdim edilib - QİYMƏTİ