Süni intellekt gündən-günə inkişaf etdikcə və süni super zəkaya doğru irəlilədikcə kritik bir sual gündəmə gəlir. Bu tərəqqi texnologiyanın uğuru olmaqla yanaşı, sivilizasiyanın sağ qalmasına maneə ola bilərmi? Manchester Universitetindən Michael Garrett-in irəli sürdüyü bu nəzəriyyəyə görə, süni intellekt kainatın “böyük filtri” ola bilər. Bu günə qədər hələ ki, yadplanetlilərə dair heç bir dəlil tapılmayıb. Fermi Paradoksu da, elə bu kosmik sükutla bağlı bir araşdırmadır. Yerdənkənar sivilizasiyaların mövcud olma ehtimalı kifayət qədər yüksək olsa da, niyə hələ də onlarla əlaqə saxlaya bilməmişik? Garrett, cavabın həyatın yaranma ehtimalının aşağı olmasında deyil, əksər sivilizasiyaların öhdəsindən gələ bilmədiyi kritik təkamül darboğazında ola biləcəyini bildirir.

     Süni intellekt, ağılları başından alan sıçrama potensialı ilə birlikdə, sivilizasiyaların ulduzlararası səyahətinə ən böyük maneələr yaradan amil ola bilər. Garrett iddia edir ki, bu sürətli texnoloji irəliləyiş, sivilizasiyanın inkişafındakı kövrək bir mərhələyə, yəni tək planetdən çoxplanetli növə keçidlə üst-üstə düşə bilər. Garret, açıqlamasında "Bir şeyin olduqca yanlış getmə potensialı böyükdür, bu, həm bioloji, həm də süni intellekt sivilizasiyalarının çox planetli olmaq şansı əldə etmədən dağılmasına səbəb ola bilər. Təsəvvür edin ki, böyük gücə malik robotlar və ya maşınlar təkbaşına qərarlar verirlər və ya süni intellekt nəzarət altında saxlanılmayacaq dərəcədə çox ağıllı olur. Nəzarətsiz süni intellektlə məşğul olan bir sivilizasiyanın orta ömrü cəmi 100 il ola bilər." sözlərini deyib.

     Garret, texnoloji sivilizasiyanın orta ömrünün, ulduzlararası ünsiyyət imkanlarının 1960-cı ildə başlamasından süni super intellektin 2040-cı ilə qədər proqnozlaşdırılan gəlişinə qədər, yəni 100 ildən az ola biləcəyini ehtimal edir. Bu zaman dövrü, kosmik kainatın əhatə etdiyi milyardlarla illə tamamilə ziddiyyət təşkil edir. Ağıllı sivilizasiyaların sayını hesablamaq üçün istifadə edilən Drake tənliyini nəzərə alsaq, bu təxmin, ağıllı həyatın seyrək olduğu bir kainatı ortaya qoyur. Sivilizasiyalar inkişaf etməyi bacarsalar belə, onların ilkin texnoloji izlərini aşkar etmək çətin ola bilər.

     Garrett-in araşdırması sadəcə elmi-fantastik apokaliptik fərziyyəsi deyil. Eyni zamanda, insanlıq üçün böyük bir xəbərdarlıq da daşıyır. Süni intellektin inkişafı üçün xüsusilə hərbi tətbiqlərdə möhkəm tənzimləmələrə ehtiyacımız var. Əks halda, o, etik çərçivələrdən və beynəlxalq hüquqdan kənar fəaliyyət göstərən avtonom silahların kollektiv zəkamızı bir anda silərək zəncirvari məhvetmə reaksiyasına səbəb ola biləcəyini vurğulayır. Garrett, son olaraq bildirir ki, “Bəşəriyyət öz texnoloji trayektoriyasının əsas nöqtəsindədir. Fəaliyyətlərimiz davamlı ulduzlararası sivilizasiyaya çevrilməyimizi və ya öz yaradıcılığımızın yaratdığı çətinliklərə tab gətirməyimizi müəyyən edə bilər”.