Avtomobil istehsalçıları elektromobil layihələrini ləğv edir və ya təxirə salırlar

     2025-ci ildə böyük avtomobil istehsalçıları ABŞ-da elektromobillərin istehsalı ilə bağlı bir neçə il əvvəl çox ümidverici görünmüş iddialı planlarından kütləvi şəkildə imtina etməyə başladılar. Bunun səbəbləri kimi tələbatın azalması, ABŞ-da dövlət siyasətindəki dəyişikliklər və təchizat zəncirlərindəki problemlər göstərilir. ABŞ-da elektromobillərə marağın azalması, tariflərin artması və tənzimləmələrdəki dəyişikliklər nəticəsində Honda, Nissan, Volvo, Mercedes-Benz və Stellantis kimi şirkətlər elektromobil modellərinin buraxılışını ya ləğv etdiklərini, ya da təxirə saldıqlarını açıq şəkildə bəyan ediblər. Bu layihələrin bir çoxu bir neçə ildir hazırlanırdı və onların dayandırılması maliyyə itkilərinə səbəb olub. 5 il əvvəl avtomobil istehsalçıları ABŞ-ın elektromobillərə keçidi ilə bağlı fəal şəkildə bəyanatlar verirdilər. Mercedes-Benz və Volvo 2030-cu ilə qədər tamamilə elektrik nəqliyyatına keçməyi, General Motors isə bu keçidi 2035-ci ilə qədər reallaşdırmağı planlaşdırırdı.

     Lakin pandemiya, tənzimləmələrin sərtləşməsi, satış artımının yavaşlaması və siyasi dəyişikliklər bu planların yenidən nəzərdən keçirilməsinə səbəb oldu. ABŞ-da Respublikaçılar Partiyasının yeni qanun layihəsi və tarif siyasətindəki dəyişikliklər də elektromobillər üçün infrastrukturun inkişafına mənfi təsir göstərdi. Konsaltinq şirkəti AlixPartners-in məlumatına görə, 2030-cu ilə qədər elektromobil və hibrid avtomobillərin satış proqnozları ötən ilki qiymətləndirmələrlə müqayisədə 46% azaldılıb. AlixPartners-in avtomobil sənayesi üzrə rəhbəri Mark Wakefield bildirib ki, son 5 il daim sarsıntılarla xarakterizə olunub və layihələrin ləğvi bu prosesin bir hissəsidir. O, eyni zamanda vurğulayıb ki, avtomobil istehsalçıları Çin şirkətləri ilə rəqabət şəraitində daha sürətli qərar verməyə məcbur qalırlar. Belə ki, Çin istehsalçıları yeni modelləri bazara 2 ildən az müddətdə çıxara bilirlər, halbuki ABŞ-da bu müddət adətən 5-7 ildir.

     Eyni zamanda Rhodium Group-un enerji və iqlim üzrə eksperti Hannah Hess qeyd edib ki, şirkətlər getdikcə daha çox öz elektromobil layihələri barədə sadəcə danışmamağa başlayırlar - yəni onları rəsmi olaraq ləğv etməsələr də, artıq bu barədə heç bir məlumat yaymırlar. Ləğv edilmiş modellər arasında bunlar qeyd edilib: Ford-un üçsıralı elektrik off-road avtomobili, Nissan və Infiniti-nin elektrik sedanları, Mercedes-Benz-in MB.EA-Large platforması 2024-cü ilin mayında “ölmüş” hesab edilib, Maserati MC20 Folgore modelinin elektrik versiyası isə 2025-ci ilin martında ləğv olunub. Həmçinin, daxili çətinliklər və şirkətin prioritetlərinin dəyişməsi səbəbilə Apple Car (Project Titan) layihəsi dayandırılıb. Fisker startapı isə maliyyə problemləri səbəbindən layihəni dayandırıb və daha sonra müflis olduğunu elan edib.

     Volvo All-EV modelləri 2024-cü ilin sentyabrında tamamilə ləğv olunub. Bəzi modellər ləğv edilməyib, sadəcə təxirə salınıb. Bu modellər arasında elektrikli Porsche 718 də var (buraxılışı tələbatın azalması və batareya təchizatçısı Northvolt-un müflis olması səbəbindən gecikib), Ferrari ikinci elektrik avtomobilinin buraxılışını 2028-ci ilə təxirə salıb, Lamborghini isə elektrik modellərini 2029-2035-ci illərə qədər təxirə salıb. Buick və General Motors da ilk elektrik modellərinin buraxılışını təxirə salıblar və 2035-ci ilə qədər elektromobillərə keçidlə bağlı strategiyalarını yenidən nəzərdən keçiriblər. Honda isə 2026-cı ildə yollara çıxmalı olan yeni elektrik avtomobillər seriyasından imtina edib. Təslа 2025-ci ildə buraxılması planlaşdırılan ən əlçatan elektrik avtomobili ilə bağlı planlarını yenidən nəzərdən keçirib və diqqətini digər layihələrə, o cümlədən Texasda pilotsuz taksilərin işə salınmasına yönəldib.