Tesla çətin vəziyyətini büdcəli elektromobil ilə aradan qaldırmağa hədəflənib

     Tesla markalı elektromobillərin qlobal miqyasda çatdırılma həcmi artıq ardıcıl 2 rübdür ki, azalır. Bu, əvvəllər 3 rüb ardıcıl artım müşahidə olunan Çin bazarına da aiddir. Maliyyə baxımından da ikinci rübün nəticələri Tesla üçün ürəkaçan olmayıb: gəlir 12%, xalis mənfəət isə tam 16% azalıb. Rüblük hesabatın tam versiyasında qeyd olunur ki, Tesla ikinci rübdə 22.5 milyard dollar gəlir əldə edib, xalis mənfəəti isə 1.17 milyard dollarla məhdudlaşıb. Analitiklər gəlirin 22.3 milyard dollar olacağını proqnozlaşdırırdılar, buna görə də real nəticə gözləntilərdən bir qədər yaxşı olub, lakin mənfəət baxımından bu belə deyil. Birbaşa elektromobil seqmentində Tesla-nın gəliri illik müqayisədə 16.6% azalaraq 16.6 milyard dollara düşüb. Ənənəyə uyğun olaraq, şirkətə dəstək verən əsas mənbələrdən biri yenə də rəqiblərə satılan "yaşıl kreditlər" olub - bu rübdə Tesla bu istiqamətdən 439 milyon dollar gəlir əldə edib.

     Lakin gələcəkdə Tesla bu cür gəlir mənbəyinə güvənə bilməyəcək, çünki ABŞ-ın hazırkı hökuməti bu sahədə qanunvericiliyi islah etməyi planlaşdırır. Hər halda, ötən rübdə Tesla-nın bu tənzimləyici kreditlərdən əldə etdiyi gəlir əvvəlki ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 51% az olub, bu da göstərir ki, bu gəlir mənbəyi başqa səbəblərdən də tükənmək üzrədir. Tesla-nın elektromobil çatdırılmaları ikinci rübdə illik müqayisədə 14% azalaraq 384 122 ədədə düşüb. Şirkətin əməliyyat mənfəəti isə birbaşa olaraq 42% azalaraq 1 milyard dollardan aşağı səviyyəyə enib. Maraqlıdır ki, həmin məşhur tənzimləyici (yaşıl) kreditlər bu məbləğin təxminən yarısını təşkil edib. Bu isə onu göstərir ki, bu gəlir mənbəyi olmadan şirkət daha da aşağı əməliyyat mənfəəti ilə kifayətlənməli olacaq. Bütün bunlara baxmayaraq, ikinci rübün sonuna Tesla-nın sərbəst pul vəsaitləri 36.8 milyard dollar təşkil edib, bu dövrdə cəmi 200 milyon dollar itirib.

     Şirkətin sərbəst pul axını 100 milyon dollara qədər azalıb və bəzi analitiklər artıq bu ilin sonuna qədər bu göstəricinin mənfi ola biləcəyini proqnozlaşdırırlar. İkinci rübün nəticələrinə əsasən, Tesla-nın avtomobil sektorunda əməliyyat mənfəəti norması 14.96% təşkil edib ki, bu da analitiklərin gözləntilərindən yüksək olub. Elon Musk birbaşa etiraf edib ki, tənzimləyici kreditlər proqramının ləğvi Tesla-nın gəlirlərinə zərbə vuracaq. Lakin o, ümidvar olduğunu bildirib ki, gələn ildən etibarən şirkət üçün yeni gəlir mənbəyi robotaksi xidmətləri və avtopilot üçün proqram təminatının satışından əldə edilən gəlirlər olacaq. Ümumilikdə isə, şirkətin rəhbəri hesab edir ki, Tesla-nın iqtisadi durumu gələn ilin sonlarına doğru stabilləşəcək.

     Tesla-nın rüblük tədbirində bildirildi ki, şirkət bu ilin iyun ayında daha əlçatan modelin ilk versiyalarını istehsal edib və onun kütləvi istehsalına 2025-ci ilin ikinci yarısında başlanacaq. Xatırladaq ki, Tesla tamamilə yeni, daha ucuz elektromobil modelindən bir müddət əvvəl imtina etmişdi və indi bu rolu əhəmiyyətli dərəcədə yenilənmiş Model 3 və ya Model Y yerinə yetirəcək. Şirkətin maliyyə direktoru Vaibhav Tanejə vurğulayıb ki, yeni modelin istehsal tempi gözləniləndən aşağı olacaq, lakin buraxılış artıq cari rübdə başlayacaq. Tesla rəhbərliyi isə cari il üzrə elektromobil təchizatı ilə bağlı dəqiqləşdirilmiş proqnoz açıqlamaqdan imtina edib.

     Elon Musk isə yeni əlçatan modelin görünüşü ilə bağlı zarafatla bildirib: “Sadəcə Model Y olacaq”. Tesla rəhbərliyi digər yeniliklərlə bağlı bildirib ki, Cybercab adlı xüsusi robotaksi və Semi yük maşınlarının kütləvi istehsalına 2026-cı ildə başlanması planlaşdırılır. Robotaksi xidmətinin inkişaf planları barədə danışan Elon Musk qeyd edib ki, artıq cari ilin sonuna kimi ABŞ əhalisinin təxminən yarısı bu xidmətlərdən istifadə edə biləcək. Texasdan əlavə, şirkət robotaksilərin fəaliyyət göstərməsi üçün Kaliforniya, Nevada, Arizona, Florida və digər ştatlarda da icazə almağı planlaşdırır. ABŞ-dan kənarda isə Tesla avtopilotlu elektromobillərinin istismarı üçün Niderlandda icazə almaq niyyətindədir.