TikTok-un ABŞ versiyası ByteDance şirkətinə milyardlarla dollar gəlir gətirməyə davam edəcək

     TikTok-un sahibi ByteDance şirkəti, Donald Trump administrasiyası ilə razılaşdırılmış müqavilə çərçivəsində nəzarət paketinin ABŞ konsorsiumuna ötürülməsindən sonra belə sosial şəbəkənin ABŞ bölməsinin mənfəətindən əhəmiyyətli pay alacaq. Bloomberg-in müqavilənin şərtləri ilə tanış məxfi mənbələrə istinadən verdiyi məlumata görə, şirkət ABŞ-da TikTok əməliyyatlarından əldə olunan ümumi mənfəətin yarısı və daha çox hissəsinə sahib ola bilər. Məlumatlara əsasən, ByteDance öz alqoritmindən istifadə hesabına yaradılan bütün gəlirdən lisenziya haqqı, həmçinin qalan səhmlərinə mütənasib olaraq mənfəət payı əldə edəcək. Ümumilikdə bu, nəzarətin yeni sahiblərə keçməsindən sonra da Çin şirkətinə ABŞ biznesindən azı 50% mənfəət təmin edə bilər. Mənfəətin bölüşdürülməsi ilə bağlı saziş ByteDance ilə ABŞ hakimiyyəti arasında uzunmüddətli qarşıdurmada yeni mərhələyə çevrildi.

     Daha əvvəl prezident Joe Biden ByteDance-i ABŞ-da TikTok üzərindəki nəzarətdən imtina etməyə məcbur edən, əks halda tətbiqin bloklanacağına dair qanunu imzalayıb. Hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra Donald Trump xidməti qoruyub saxlamaq üçün kompromis danışıqları apararaq satış üçün son tarixləri dəfələrlə uzadıb. Onun sözlərinə görə, bu xidmət ona 2024-cü il prezident seçkilərində qalib gəlməyə kömək edib. Trump administrasiyasının Trump ilə Çin lideri Xi Jinping arasında telefon danışığından sonra ABŞ-da TikTok-un satışı üzrə Çinlə razılıq əldə olunduğu barədə açıqlamalarına baxmayaraq, Pekin hakimiyyəti konsensusu təsdiqləməyib və müqavilənin yekun şərtləri hələ də razılaşdırılmayıb. Əlavə çaşqınlıq vitse-prezident J. D. Vance-in səsləndirdiyi 14 milyard dollarlıq qiymətlə bağlı bəyanatla yaranıb.

     Bu məbləğ analitiklərin bazar qiymətləndirməsindən (35-40 milyard dollar) 2.5-3 dəfə aşağıdır. Qiymətləndirmələrdəki fərq yəqin ki, sövdələşmənin qeyri-ənənəvi strukturu ilə izah olunur. Belə ki, hətta səhmlərin 80%-i ABŞ konsorsiumuna (ora daxil olacağı ehtimal edilən Oracle, Silver Lake və MGX şirkətlərinə) ötürüldükdən sonra da ByteDance əhəmiyyətli mənfəət payını qoruyub saxlayacaq. Bu, TikTok alqoritmi ilə bağlı 20%-lik lisenziya ödənişləri və qalan gəlirdən 20%-lik xalis mənfəət hesabına təmin ediləcək. Alpha Binwani Capital şirkətinin təsisçisi Ashwin Binwani də daxil olmaqla ekspertlər hesab edirlər ki, təklif olunan məbləğ aşağı göstərilib və biznesin real dəyərini əks etdirmir. Çin tərəfi isə hələ də öz investorları üçün ədalətli şərtlərin təmin edilməsində israr edir.