ABŞ göllərində mikroplastik hissəciklər aşkar edilib

     Mikroplastik hissəciklər artıq su, torpaq, hava və hətta delfinlərin nəfəs sistemində aşkar edilib. IFLScience-ın yazdığına görə, bu kiçik plastik parçalar insan orqanizmində və planetimizdə su və quru mühitlərində yaşayan əksər canlıların bədənində də mövcuddur. İndi alimlər mikroplastikin daha bir narahatedici yerdə - Şimali Amerikanın Böyük Göllərində mövcud olduğunu aşkar ediblər. Mütəxəssislər bu hissəciklərin suda olması səbəbindən Böyük Göllərdəki balıqlara və digər vəhşi canlılara mənfi təsir göstərə biləcəklərindən narahatdırlar. Mikroplastikin artıq okeanın dərinliklərindən Antarktida buzlarına, insan orqanlarından Arktika qarına qədər hər yerə yayıldığı məlumdur. Bu səbəbdən, onun Böyük Göllərdə geniş yayılması təəccüblü deyil.

     Bununla belə, alimlər bu problemin hələ də lazımi səviyyədə monitorinq edilmədiyini və kifayət qədər araşdırılmadığını vurğulayırlar. Böyük Göllər üzrə Elmi-Məsləhət Şurasının yeni hesabatında alimlər mikroplastikin Böyük Göllərə və onların biomüxtəlifliyə təsirlərini izləmək üçün transmilli monitorinq proqramının yaradılmasını təklif edirlər. Ekspertlərin əsas tövsiyəsi mikroplastikin ekosistemin sağlamlığının əsas göstəricilərindən biri kimi qəbul edilməsidir. Alimlər bu kiçik hissəciklərin “qarşılıqlı narahatlıq doğuran kimyəvi maddə” kimi tanınmasını istəyirlər. Belə addımların gələcək ekoloji ziyanın qarşısını almağa kömək edəcəyi güman edilir.

     Hesabatın həmmüəllifi Rebecca Rooney bildirib ki, plastik materiallar müasir həyatın ayrılmaz hissəsidir və Böyük Göllərin ekosistemində geniş yayılıb. Alimlər mikroplastiki ekoloji sağlamlıq göstəricisi kimi istifadə etməyi təklif edirlər. Bu yanaşma mikroplastiklərin yayılma miqyasını və ətraf mühitə təsirini daha yaxşı anlamağa imkan verəcək. Qeyd edək ki, mikroplastikin tərifi fərqli ola bilər, lakin ümumiyyətlə, ölçüsü 5 millimetrdən kiçik plastik hissəciklər mikroplastik hissəciklər hesab olunur. Bu ölçü təxminən bir karandaşın ucundakı silginin böyüklüyünə bərabərdir.

     Plastiklərin kütləvi istehsalı yalnız 20-ci əsrdə başlasa da, bu sintetik çirklənmə forması son onilliklərdə sürətlə bütün dünyaya yayılıb. Getdikcə daha çox araşdırma mikroplastikin su ekosistemlərinə, o cümlədən Böyük Göllərdəki canlılara mənfi təsir göstərə biləcəyini sübut edir. Əslində, yeni hesabat Böyük Göllərdəki balıqların dünyada ən yüksək mikroplastik səviyyələrindən birinə malik olduğunu göstərib. Böyük Göllərdən götürülən içməli suda da yüksək miqdarda mikroplastik aşkar edilib, bu da problemin insanlara birbaşa təsir etdiyini göstərir. Bununla belə, alimlər etiraf edirlər ki, mikroplastikin insan orqanizminə təsiri hələ tam dəqiq öyrənilməyib. Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, mikroplastik hissəcikləri xərçəng riskini artırmağa səbəb ola bilər.

Mənbə: Iflscience

Bənzər xəbərlər

Elm & Texnologiya

Antarktikanın ən uzaq və əlçatmaz ərazilərində mikroplastik hissəciklərə rast gəlinib

Aparılmış yeni araşdırma çərçivəsində alimlər Antarktikanın ən uzaq bölgələrində mikroplastik hissəciklər aşkar ediblər. Bu da Yer üzündə artıq tam təmiz qalmış heç bir yerin olmadığını göstərir.

Elm & Texnologiya

İnsan beynində mikroplastik hissəciklərin miqdarı son illərdə 50% artıb

ABŞ alimləri insan orqanizmində mikoplastik hissəciklərin səviyyəsini qiymətləndirən yeni bir araşdırmanın nəticələrini dərc ediblər. Bu dəfə onlar beyində 12 fərqli polimeri və o cümlədən məişətdə geniş istifadə olunan polietileni aşkar ediblər.

Elm & Texnologiya

Alimlər ilk dəfə mikroplastik hissəciklərin damarlarda hərəkətlərini vizual şəkildə izləyiblər

İnsanlar plastik materialları istehsal etməyə başladıqdan bəri 150 ildən çox vaxt keçib və bu müddət ərzində plastik materiallar planetimizi əhatə edərək əsas çirkləndiricilərdən birinə çevriliblər. Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, çox kiçik plastik hissəciklər su, hava, torpaq və hətta canlı orqanizmlərin bədənlərində aşkar edilib.

Elm & Texnologiya

Havadakı mikroplastik hissəciklərin yeni buludları formalaşdırdıqları məlum olub

Aparılmış son araşdırmalara əsasən atmosferdə olan mikroplastik hissəciklər havanı çirkləndirməklə yanaşı buludların formalaşmasına təkan verərək iqlimə və havaya təsir göstərirlər. Bu, havada mikroplastik hissəciklərin olması faktorunun iqlim şərtlərini necə dəyişməsi sualını ortaya çıxarır.

Elm & Texnologiya

Bu il 200 milyon tondan çox plastik tullantı formalaşacaq

Tədqiqatçıların təqdim etmiş olduqları yeni hesabata əsasən insanlar bu il plastik tullantılar mövzusunda yeni rekorda imza atmağa hazırlaşırlar.