Çinlilər mikrobları CO2 qazını faydalı məhsullara çevirə bilən səviyyəyə qədər təkmilləşdiriblər

     Dəniz və okean sularında atmosferə nisbətən 150 dəfə çox CO2 qazı həll olunub. Bu, təkcə iqlim dəyişikliyinə deyil, həm də okean sularının həddindən artıq turşulaşması nəticəsində biomüxtəlifliyin məhvinə səbəb olur. Dəniz suyundan CO2 çıxarmaq problemi üzərində bir çox alimlər çalışır. Əsas sual isə budur: bunu mümkün qədər ucuz necə etmək olar? Çinli tədqiqatçılardan ibarət bir qrupun bu suala öz cavabı var - modifikasiya edilmiş mikroblar. Climate Interventions təşkilatının məlumatına görə, hazırda dəniz suyundan CO2-ni, məsələn, elektroliz üsulu ilə çıxarmaq 1 ton üçün 373$-a başa gəlir. Çin Elmlər Akademiyası (CAS) və University of Electronic Science and Technology of China alimləri gələcəkdə bu dəyəri ton başına 230$-a endirməyi təklif edirlər.

     Onların təklif etdikləri dəniz suyundan birbaşa CO2 qazı çıxarma zəncirinin effektivliyi 70%-ə çatır və hər kiloqram CO2 üçün cəmi 3 kVt·saat enerji tələb olunur. Ən maraqlısı isə odur ki, prosesin nəticəsində alınan məhsul yanacaq, dərman, qida və bioparçalanan plastik istehsalında istifadə oluna bilər. Çinli alimlərin təklif etdikləri CO2 çıxarma texnoloji zəncirində su birbaşa dənizdən və ya okeandan götürülür. Birinci mərhələdə suyun turşuluğu artırılır ki, bu da intensiv şəkildə CO2 qazının ayrılmasına səbəb olur. Daha sonra su bərpa olunur və yenidən okeana qaytarılır, ayrılmış CO2 qazı isə növbəti emal mərhələsinə yönləndirilir.

     CO2 bismut əsaslı katalizator olan reaktorda formiat turşusuna çevrilir - bu maddə mikroblar üçün karbonla zəngin enerji mənbəyidir. Daha sonra həmin turşu Vibrio natriegens adlı modifikasiya olunmuş mikroorqanizmlərin yerləşdikləri reaktora verilir. Bu mikroblar həyat fəaliyyəti prosesində, formiat turşusu ilə qidalanaraq, süksin turşusu (yəni, yanar turşu) istehsal edirlər. Süksin turşusu isə bir çox faydalı proseslərin əsasını təşkil edir. Məsələn, ondan bioparçalanan plastik, yanacaq, müxtəlif kimyəvi birləşmələr və amin turşuları hazırlanır ki, bu da onu qida və dərman istehsalında istifadə üçün yararlı edir. Bu texnoloji zənciri irəli sürən tədqiqat qrupu prosesi genişləndirmə variantlarını nəzərdən keçirir və bir neçə il ərzində onu kommersiya səviyyəsinə çatdırmağı planlaşdırır.