Yeni araşdırma smartfonların uşaqlar üçün ciddi risklərini üzə çıxardı

    Technote.az "CNN" platformasına istinadən bildirir ki, araşdırmalar valideynlərin uşaqlara smartfon verməsi ilə bağlı artan narahatlığın əsassız olmadığını göstərir. ABŞ-də aparılan genişmiqyaslı tədqiqat 12 yaşlı 10 mindən çox yeniyetmənin məlumatlarını analiz edərək, smartfonu erkən yaşda əldə edən uşaqlarda sağlamlıq risklərinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını ortaya çıxarıb.

    Cranbury Nyu-Cersidə yaşayan üç uşaq anası Nikol Kannon bu dilemmanı çox yaxşı tanıyır. Onun 13 yaşlı oğlu artıq smartfon istəyir, lakin Kannon cihazın oğlunun həyat ritmini tamamilə dəyişə biləcəyindən ehtiyat edir. O bildirir ki, oğlu hazırda iPad istifadə edir və çox vaxt çölə çıxmaq, idmanla məşğul olmaq əvəzinə cihaz başında vaxt keçirməyə üstünlük verir. Bir yuxu məsləhətçisi olaraq Kannon xüsusilə yuxu problemlərindən narahatdır. O, belə bir sual qarşısında qalır: “Əgər o, telefondakı ardıcıl stimullardan dopamin yüksəkliyi yaşayacaqsa, gecələr orqanizmi normal yuxu hormonlarını necə tənzimləyəcək?”

    Digər tərəfdən, oğlunun təhlükəsizliyi də valideynin düşüncəsində mühüm yer tutur. Uşaq artıq müstəqil şəkildə dostları ilə çölə çıxır və Kannon onunla əlaqə saxlamaq, harada olduğunu bilmək üçün etibarlı bir vasitəyə ehtiyac duyur. Oğlunun ağıllı saatı olsa da, cihaz daima etibarlı çalışmadığı üçün bəzən onu izləmək mümkün olmur. Bu vəziyyət Kannonu telefon almaqla almamaq arasında qalmağa məcbur edir. Aparılmış yeni elmi araşdırma isə onun narahatlığını təsdiqləyir. Pediatrics jurnalında dərc edilən işə əsasən, erkən yaşda smartfon əldə edən yeniyetmələrdə piylənmə riski daha yüksəkdir, depressiya göstəriciləri artır və adekvat yuxu alma ehtimalı azalır.

    Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Filadelfiya Uşaq Xəstəxanasının psixiatrı, Pensilvaniya Universitetinin assistent professoru Dr. Ran Barzilay bildirir ki, bu sahədə illərdir səslənən ekspert xəbərdarlıqları ilk dəfə geniş elmi sübutlarla təsdiqlənir: “Valideynlərə smartfonu nə qədər gec versələr, bir o qədər yaxşı olduğunu deyirdik, ancaq həmyaşıdlar arasında aparılan belə böyük bir araşdırma indiyə kimi yox idi. Bu tədqiqat həmin boşluğu doldurur.”

    Barzilay əlavə edir ki, araşdırma uşaqların telefonla nə qədər və necə vaxt keçirdiyini ölçməyib. Eyni zamanda, nəticələrin daha kiçik və ya daha böyük yaş qruplarına aid olub-olmadığı da məlum deyil. Buna baxmayaraq, əldə edilən məlumatlar yeniyetmələrin psixoloji və fiziki sağlamlığında erkən smartfon istifadəsinin potensial risklərini aydın şəkildə göstərir.