Yer kürəsini gələcəkdə daha acınacaqlı iqlim vəziyyəti gözləyir
Elm & Texnologiya
16.07.2024
Emil Nəcəfov
Aparılmış yeni tədqiqata əsasən planetin istiləşmə prosesinin 1.5 dərəcə Selsi səviyyəsində saxlanması cəhdi uğursuzluqla yekunlaşıb. Beləliklə bu yüzilliyin sonuna kimi planetin 1.5 dərəcə Selsidən 2.5 dəfə daha çox qızacağı gözlənilir. Alimlər güman edirlər ki, gələcəkdə bizləri iqlim ilə bağlı daha acınacaqlı vəziyyət gözləyir. Görünür, gələcəkdə baş tutacaq hər bir El-Ninyo (Sakit okeanın ekvatorial hissəsində su səthinin temperaturunun dəyişməsinə təkan verərək iqlimə təsir göstərən hadisə) hadisəsi daha ekstremal hal alacaq. BMT-nin hesabatına əsasən gələcəkdə daha ekstremal El-Ninyo hadisələri planet üçün yeni normaya çevriləcək.
Güman olunur ki, həmin zamanlarda Cənubi Avstraliyanın qərb sahilləri güclü yağışlara məruz qalacaqlar. Nəticədə regionda daşqınlar və sürüşmələr baş verəcək. Eyni zamanda İndoneziya və Avstraliya da daxil olmaqla Sakit okeanın qərb hissələri çox güman ki, quraqlıqdan zərər çəkəcəklər. Tədqiqatçılar bildiriblər ki, günümüzdə dünya bu yüzilliyin sonunadək qlobal temperatur göstəricisininin 2.9 dərəcə Selsi yüksəlməsi yolunda irəliləyir. Bununla belə bu cür temperatur göstəricisi yalnız hal-hazırki parnik qazları ifrazı tempinin qorunub saxlanması halı üçün nəzərdə tutulub.
Eyni zamanda tədqiqatlara əsasən planetin qlobal temperaturunun 3.7 dərəcə Selsiyə kimi yüksələcəyi halda 90%-lik ehtimal ilə El-Ninyo tarixin ən güclü hadisələri ilə rəqabət aparacaq. Buna misal olaraq 1997-1998-ci illərdəki El-Ninyonu gətirmək olar. Məlumatlar onu göstərirlər ki, 1997-1998-ci illərdə Sakit okeandakı məhz El-Ninyo hadisəsi 20 000-dən çox insan ölümünə səbəb olmuş və nəticədə baş vermiş qasırğalar, quraqlıqlar və daşqınlar iqtisadiyyata milyardlarla dollar zərər vurmuşdular. Mütəxəssislərin sözlərinə əsasən əgər dünya hər bir El-Ninyonun ekstremal olacağı vəziyyətə düşərsə, mənfi sosial-iqtisadi nəticələr böyük olacaqlar. Məlumdur ki, okean temperaturunun yüksəlməsi mənfi iqlim və hava nəticələrinə səbəb olacaq.
Suyun istiliyi atmosferə keçid edəcək və nəticədə qlobal temperatur artımı yaşanacaq. Lakin digər tərəfdən qeyd etmək lazımdır ki, heç də bütün iqlim modelləri bu cür nəticələr ilə uyğunlaşmırlar. Məsələn mütəxəssislərin istifadə etdikləri daha fərqli iqlim modeli El-Ninyo və La-Ninyo (El-Ninyo-nun soyuq effektli analoqu) dövrlərinin qəliz qanunauyğunluqlarını ortaya qoyub. Alimlərin tədqiqatlarına əsasən planetin qlobal istiləşməsinə Sakit okeandakı daimi El-Ninyo deyil, çox güman ki, onun daha güclü halları səbəb olurlar. Alimlər tərəfindən istifadə edilən mövcud iqlim modeli 100 il ərzində 8-9 ekstremal El-Ninyo hadisəsini proqnozlaşdırır. Planetin qlobal temperaturunun 3.7 dərəcə Selsi yüksəlməsi halında isə El-Ninyo sayı hər 100 il üçün 26-ya yüksələ bilər.
Linki kopyala
Bənzər xəbərlər
Oxşar xəbərlər
Yer kürəsi davamlı istilik dalğalarının təsirlərinə məruz qalacaq
Yer kürəsi davamlı istilik dalğalarının təsirlərinə məruz qalacaq
İqlim böhranı artıq gələcəyin qorxuducu ehtimalı deyil. Belə ki, o artıq planetimizdə hökm sürür. Bütün dünya üzrə milyonlarla insan artıq ilk istilik dalğalarının təsirlərinə məruz qalıblar.
Ölüm Vadisi səhrasında temperatur 54 dərəcə Selsiyə çatıb
Ölüm Vadisi səhrasında temperatur 54 dərəcə Selsiyə çatıb
2023-cü ilin payız fəslində ABŞ-ın Kaliforniya ştatında yerləşən Ölüm Vadisi adlı səhra ərazisində son 84 il ərzində ilk dəfə baş vermiş qasırğa bu səhranı oazisə çevirmişdi.
Planetdə rekord istiliyə sahib ardıcıl 13-cü ay yaşanıb
Planetdə rekord istiliyə sahib ardıcıl 13-cü ay yaşanıb
İqlim böhranı Yer kürəsində hökm sürməyə davam edir. Nəticədə planetin müxtəlif nöqtələrində istilik dalğaları, quraqlıqlar və meşə yanğınları müşahidə edilir.
Son 12 ayın hər biri qlobal temperatur rekorduna imza atıb (VİDEO)
Son 12 ayın hər biri qlobal temperatur rekorduna imza atıb (VİDEO)
Yer kürəsində artıq cərəyan edən iqlim böhranının nəticələri yavaş-yavaş özlərini göstərməyə başlayıblar. Mövcud iqlim böhranının miqyasını anlamaq çox zaman mümkün olmur.
Qlobal istiləşmə sürətli templə irəliləməyə davam edir
Qlobal istiləşmə sürətli templə irəliləməyə davam edir
Yer kürəsi artıq ekstremal istilik dalğaları, quraqlıqlar və meşə yanğınları kimi iqlim problemləri ilə qarşılaşıb. Lakin iqlim ilə bağlı vəziyyət daha da pis ola bilər.
Həftənin xəbərləri
