NASA və Google birlikdə astronavtlar üçün süni intellekt əsaslı tibbi köməkçi üzərində çalışırlar

     Məlum olub ki, NASA və Google yaxın və uzaq kosmosda tibbi yardım göstərmək üçün süni intellekt əsaslı tibbi platforma üzərində birgə işləyirlər. Belə bir süni intellekt əsaslı həkim xüsusilə Marsın və Günəş sisteminin digər uzaq guşələrinin kolonizasiyasının başlanğıcı ilə daha da aktual olacaq. Əgər bu texnologiya Yer kürəsindən kənarda effektivliyini sübut edərsə, o, adi şəhər poliklinikalarında da tətbiq oluna bilər. Kosmonavtlar Yer orbitində olduqları müddətdə həkimlərlə ünsiyyət problemi yaranmır. Lakin Mars koloniyası ilə əlaqə zamanı rabitə 20 dəqiqəyə qədər gecikmə ilə müşayiət olunacaq ki, bu da konsultasiyaların keçirilməsini ciddi şəkildə çətinləşdirəcək. Marsın ilkin mənimsənilməsi mərhələsində bu gecikməyə dözmək mümkün olsa da, koloniyaların böyüməsi ilə problem getdikcə daha kəskinləşəcək. Hər halda, tibbi süni intellektin yaxınlıqda olması tibbi yardımın tamamilə olmamasından daha yaxşıdır.

     NASA-nın Yerdən asılılığı azaltmaq istiqamətində ilk addımlarından biri Google ilə birgə yaradılan süni intellektli tibbi assistentin hazırlanması olub. Crew Medical Officer Digital Assistant (CMO-DA) adlanan bu platforma, yaxınlıqda həkim olmadıqda və ya Yer ilə əlaqə mümkün olmadıqda, astronavtlara simptomların diaqnostikası və müalicəsində kömək göstərmək üçün nəzərdə tutulub. Google-un dövlət sektoru ilə iş üzrə biznes bölməsinin mühəndisi David Cruley-nin verdiyi məlumata görə, layihə sabit qiymətli abunə müqaviləsi əsasında həyata keçirilir və bu müqaviləyə bulud xidmətlərinin, tətbiqetmə inkişaf infrastrukturlarının və modelin öyrədilməsinin dəyəri daxildir. Tətbiqin ilkin kodu NASA-ya məxsusdur və onun mütəxəssisləri modellərin təkmilləşdirilməsində iştirak ediblər.

     Layihənin əsasında Google-un və digər istehsalçıların modellərinə çıxış imkanı verən Google Vertex AI platforması dayanır. CMO-DA assistentinin işi 3 ssenari üzrə test edilib: topuq travması, böyrək nahiyəsində ağrı və qulaq ağrısı. Qiymətləndirməni onlardan biri astronavt olan 3 həkim aparıb. Yoxlama ilkin sorğular əsasında diaqnozun təhlilini, anamnezin toplanmasını, klinik əsaslandırmaları və təklif olunan müalicəni əhatə edib. Nəticədə mütəxəssislər belə qənaətə gəliblər ki, süni intellekt əsaslı həkim böyrək nahiyəsində ağrının müalicəsində halların 74%-ində, qulaq ağrısında 80%-ində və topuq travmasında 88%-ində düzgün olub.

     Bir tərəfdən, süni intellekt simptomları, xəstəliyi və müalicə metodunu əlaqələndirməkdə kifayət qədər yaxşı nəticə göstərib. Digər tərəfdən isə diaqnozda hətta 1% səhv pasiyentin sağlamlığına və ya həyatına başa gələ bilər. Tibbi süni intellektin dəqiqliyini artırmaq üçün NASA pasiyentlərin vəziyyəti ilə bağlı məlumat bazasını genişləndirməyi və modelləri, məsələn, kosmosdakı pasiyentlərin olacaqları mikroqravitasiya kimi spesifik şəraitləri nəzərə alaraq öyrətməyi planlaşdırır. Google isə kosmik həkimin yer tibbinə uyğunlaşdırılması planlarını təsdiqləməsə də, kosmik təcrübədən dərs çıxaracağını və onları sağlamlığın digər sahələrində tətbiq edəcəyini vəd edib.