Alimlər Enselada yerli mikroorqanizmləri göndərməyi təklif edirlər

     Tədqiqatçılar qeyri-adi bir təcrübə təklif edirlər. Söhbət, mikroorqanizmlərin Saturna məxsus peyk olan Enselada göndərilməsindən gedir. Eyni zamanda isə alimlər bunun nəyə görə edilməməli olduğunu da izah ediblər. Günəş sistemində potensial olaraq həyat üçün əlverişli hesab olunan dünyalar arasında Yupiterin peyki Avropa və Saturnun peyki Enselad göstərilir. Hesab olunur ki, bu iki peykin buzla örtülü səthinin altında maye sudan ibarət nəhəng okeanlar mövcuddur. Enseladla bağlı olaraq alimlər artıq müəyyənləşdiriblər ki, oradakı okeanda həyat üçün vacib olan bəzi elementlər mövcuddur. Buna görə də, orada mikroorqanizmlərin yaşaması potensial olaraq mümkündür. Bəs əgər Enseladın yeraltı okeanının daha da dərindən öyrənilməsi, xüsusi bir kosmik aparat vasitəsilə orada həyatın olmadığını göstərsə, nə baş verəcək?

Saturnun peyki Enselad:

     Bu halda tədqiqatın müəllifləri təklif edirlər ki, Yer mənşəli mikroorqanizmlər qəsdən Enselada göndərilsin. Məqsəd canlı orqanizmlərin həyat olmayan, lakin yaşamağa uyğun olan bir mühitdə necə yayıldığını müşahidə etməkdir. Bu, Yer üzündə okeanların dibində yaranmış ilk canlı orqanizmlərin planet üzrə necə yayıldığını anlamağa kömək edə bilər. Həmçinin belə bir təcrübə insanların digər planetləri necə məskunlaşdıra biləcəkləri barədə də mühüm məlumatlar təqdim edə bilər. Əgər Enseladda həyat mümkün olarsa, o, Günəş sisteminin xarici hissələrinin öyrənilməsi üçün dəyərli mənbəyə çevrilə bilər. Alimlər bildirirlər ki, mövcud texnologiyalar sayəsində Enselada həyat aparmaq və oradakı həyat üçün əlverişli şəraitdə onun inkişafını müşahidə etmək mümkündür. Eyni zamanda alimlər hesab edirlər ki, bu təcrübə ciddi etik suallarla qarşılaşa bilər.

     Əgər Enseladda yerli, dünya xarici həyat aşkarlanarsa, bu, elmi inqilaba çevriləcək və insanlar həmin həyatı qorumağa çalışacaqlar. Lakin əgər orada həyat yoxdursa, o zaman belə sual meydana çıxır: İnsanların başqa bir dünyanı yer mikroorqanizmləri ilə məskunlaşdırmaq hüququ varmı? İnsanların başqa bir dünyanın bütün biosferasını müəyyən müddətə, ya da əbədi olaraq dəyişdirməyə haqqı varmı? Bu suallar hələ geniş şəkildə müzakirə olunmalıdır. Enselad Saturnun ölçüsünə görə altıncı, planetdən uzaqlığına görə isə on dördüncü peykidir. Onun orta diametri təxminən 504 kilometrdir ki, bu da Ayın diametrindən təxminən 7 dəfə kiçikdir. Enseladın səthi saf su buzuyla örtülüdür, bu da onu çox parlaq edir, çünki o, Günəş işığının 99%-ni əks etdirə bilir. Saturnun bu peyki çox yüksək əks etdirmə qabiliyyətinə malikdir.

     Enseladın qalın buz qabığının altında maye sudan ibarət bir okean gizlənir və alimlərin fikrincə, bu okean bütün peyki əhatə edir. Enselad səthindəki çatlardan daim güclü su buxarı və buz hissəcikləri sütunları çıxır və bu cərəyanlar yüzlərlə kilometr məsafəyə kosmosa atılır. Bu sütunlarda bu dünyanın potensial yaşayışa yararlı ola biləcəyini göstərən bir çox orqanik molekullar aşkar edilib. Hesab olunur ki, Enseladda maye okeanın və geoloji aktivliyin davam etməsi üçün lazım olan enerjini peykin Saturn və digər peyklərlə olan qravitasiya qarşılıqlı təsiri təmin edir. Enseladın səthində orta temperatur təxminən -200 dərəcə Selsidir. Dərinlikdə, okeanın içərisində isə temperaturun təxminən 0 ilə +1 dərəcə arasında olduğu güman edilir. Okeanın dibində - hidrotermal mənbələrin yerləşdiyi yerlərdə - temperaturun +90-dan +370 dərəcəyə qədər çatdığı ehtimal olunur. Alimlərin fikrincə, məhz bu hidrotermal mənbələr potensial həyatın davam etməsi üçün lazım olan enerji və kimyəvi maddələri təmin edə bilər.

Mənbə: Iflscience