Alimlər Marsın nəyə görə qırmızı rəngdə olduğunu təyin ediblər

     Alimlər illərlə Marsın niyə qırmızı rəngdə olduğunu anlamağa çalışıblar. Bu gün isə demək olar ki, heç bir şübhə yoxdur ki, Qırmızı Planetin səthindəki toz tərkibində çoxlu miqdarda dəmir oksidləri var və məhz bu, ona xas qırmızı çaları yaradır. Lakin dəmir oksidlərinin müxtəlif növləri mövcuddur və bəzilərinin yaranması yalnız o halda mümkün olub ki, Mars keçmişdə bioloji həyat üçün potensial olaraq yararlı bir mühitə malik olsun. Bir suala cavab tapmaq, digər tapmacanın açarı ola bilər. Təəssüf ki, Marsdan nümunələr Yerə çatdırılmadan və laboratoriyada təhlil olunmadan alimlər Mars tozunun tərkibini tam dəqiqliklə müəyyən edə bilmirlər.

     NASA Mars nümunələrinin Yerə qaytarılması proqramını həyata keçirməkdə çətinlik çəkir. Böyük ehtimalla bu missiya yalnız 2030-cu illərin sonuna qədər tamamlanacaq. Bununla belə, Çinli alimlər NASA-dan 5-7 il irəlidə ola bilərlər. Onlar Mars torpağının toplanması və Yerə çatdırılması texnologiyalarını fəal şəkildə inkişaf etdirirlər və bu tarixi missiyanı 2035-ci ildən əvvəl yerinə yetirməyi planlaşdırırlar. Hələlik Mars torpağının nümunələri əlçatan olmadığından, tədqiqatçılar spektral məlumatları öyrənir, prosesləri modelləşdirir və laboratoriyalarda Mars şəraitini yenidən yaradırlar.

     Amerikalı alimlər qrupu NASA və ESA-nın (Avropa Kosmik Agentliyi) orbital aparatlarından əldə edilən bütün mövcud məlumatları, eləcə də NASA-nın Mars səthində fəaliyyətdə olan aparatlarından toplanan informasiyanı bir araya gətiriblər. Tədqiqatçılar Qırmızı Planetin səthinin analizi ilə bağlı hər şeyi araşdırmağa maraq göstərirdilər. Laboratoriyada Mars şəraitinə maksimum yaxın olan mühit yaradıldı. Alimlər Marsın səthində müəyyən dəmir oksidlərinin, xüsusən də ferrihidritlərin əmələ gəlmə ehtimalını öyrənirdilər. Bu birləşmələr nisbətən aşağı temperaturlarda, oksigen və maye suyun mövcud olduğu şəraitdə formalaşır. Başqa sözlə, onlar potensial olaraq bioloji həyatın yaranması üçün əlverişli mühitdə meydana gələ bilərlər.

     "Marsın niyə qırmızı olduğu fundamental sualı uzun illər ərzində müzakirə olunub" - deyə tədqiqatçılar izah edirlər. "Aparılan analizlərə əsasən düşünürük ki, ferrihidrit Marsın tozunda geniş yayılıb və çox güman ki, dağ süxurlarında da mövcuddur. Biz Marsın qırmızı rənginin səbəbi kimi ferrihidriti nəzərdən keçirən ilk alimlər deyilik, lakin indi bu fərziyyəni daha dəqiq yoxlaya bilərik. Bunun üçün müşahidə məlumatlarından və Mars tozunu Yer şəraitində yenidən yaratmağa imkan verən yeni laboratoriya metodlarından istifadə edirik". "Bu yeni məlumatlar Marsın keçmişdə potensial olaraq yaşamağa yararlı ola biləcəyini göstərir və NASA-nın beynəlxalq tərəfdaşları ilə birlikdə apardığı əlaqələndirilmiş tədqiqatların əhəmiyyətini vurğulayır. Bu cür araşdırmalar Günəş sistemimiz və gələcəkdə kosmosun mənimsənilməsi ilə bağlı fundamental suallara cavab tapmağa kömək edir" - deyə alimlər qeyd ediblər.

Mənbə: NASA

Bənzər xəbərlər

Elm & Texnologiya

Marsda qədim çimərliyin izləri aşkar edilib

Çinin Mars səthində fəaliyyətdə olan Zhurong aparatı 2021-ci ildə Marsa eniş etdikdən sonra, 4 milyard ildən daha qədim yeraltı çimərlik izləri aşkar edib.

Elm & Texnologiya

Asteroidin Yer kürəsi ilə toqquşması ehtimalı sıfıra enib

Astronomlar 2024 YR4 asteroidi üzərində müşahidələrini davam etdirirlər, çünki əvvəlki məlumatlara görə, onun Yerə çırpılma ehtimalı var idi. New York Times-ın yazdığına görə, NASA-nın son açıqlamasında bu ehtimalın sıfıra endiyi bildirilib.

Elm & Texnologiya

Dünya okeanında temperaturun artmasına baxmayaraq onun buxarlanması daha ləng gedir

Son onilliklərdə alimlər planetin üzərindəki iqlim böhranı barədə xəbərdarlıq edirlər. Nəticədə, dünya görünməmiş istilik dalğaları və quraqlıqlarla qarşılaşıb. Alimlər eyni zamanda dünya okeanının temperaturunun artdığını da müşahidə edirlər.

Elm & Texnologiya

124 işıq ili uzaqlığında Yupiterə bənzər ekzoplanet kəşf edilib

İsrailli astronomlar GJ 2126 ulduzunun ətrafında fırlanan və Yupiterə bənzəyən yeni bir ekzoplanet aşkarlayaraq mühüm bir kəşfə imza atıblar. Bu tədqiqat planetlərin formalaşması və təkamülü haqqında yeni məlumatlar təqdim edə bilər.

Elm & Texnologiya

Süni zəka vasitəsilə ən yüngül və dözümlü material hazırlanıb

Alimlər, süni zəkanın köməyi ilə, nanomaterial üçün mümkün olan ən yüngül və dözümlü geometrik strukturu yaratmağa nail olublar. Nəticədə, alimlər karbon nanotorbalarını əldə ediblər.