Antarktidanın buz örtüyü çökmə vəziyyətinə çatıb

     Qərbi Antarktida buz örtüyü Yer üzündəki ən böyük buz massivlərindən biridir və təxminən 2 milyon kvadrat kilometr ərazini əhatə edir. Lakin indi alimlər hesab edirlər ki, Antarktida buz örtüyü fəlakətli çökmə həddindədir. Avstraliya Milli Universitetinin alimlərinin yeni araşdırmalarına görə, dünyada karbon qazının səviyyəsi artdıqca buz örtüyü zəifləyir və dağılma riski daha da yüksəlir. Alimlərin ilkin proqnozlarına əsasən, buz örtüyü çöksə, dünya okeanının səviyyəsi rekord 3 metr qalxa bilər. Belə kəskin artım nəticəsində dünyanın müxtəlif bölgələrində bir sıra sahilyanı şəhər və qəsəbələr su altında qalacaq.

     Böyük Britaniyada Hall, Skeqness, Midlsbro və Nyuport şəhərləri su altında qalacaq. Avropada isə Niderlandın böyük hissəsi, həmçinin Venesiya, Monpelye və Qdansk su altında qalacaq. Tədqiqatın aparıcı müəllifi Nerillie Abram-ın sözlərinə görə, Antarktidanın buzlarında, okeanlarında və ekosistemlərində sürətli dəyişikliklər artıq müşahidə olunur və vəziyyət qlobal istiləşmənin hər bir hissəlik dərəcəsi ilə daha da pisləşəcək. Araşdırmalarında komanda Qərbi Antarktida buz örtüyünün çökəcəyi halda nə baş verəcəyini anlamağa çalışıb. Nəticələr olduqca narahatedici olub. Bu buz nəhənginin dağılması gələcək nəsillər üçün fəlakətli nəticələrə gətirib çıxaracaq.

     Abram-ın sözlərinə görə, Antarktida dəniz buzunun yox olması da dolayı təsirləri olan başqa bir dəyişiklikdir. Buna, Antarktida ətrafındakı üzən şelf buzlaqlarının dalğaların təsiri altında dağılmasına daha çox məruz qalması da daxildir. Yeni araşdırmanın nəticələri həmçinin göstərir ki, Antarktida dəniz buzunun azalması və Cənub okeanında dərin sirkulyasiyanın zəifləməsi iqlim istiləşməsinə əvvəlkindən daha çox həssaslığın narahatedici əlamətlərini nümayiş etdirir. Dəniz buzunun okean səthindən yox olması ilə iqlim sistemində saxlanılan günəş istiliyinin miqdarı da dəyişir. Bundan əlavə, alimlər hesab edirlər ki, bu proses Antarktidada istiləşməni daha da gücləndirəcək. Komanda həmçinin bu qənaətə gəlib ki, materikdə baş verən bir sıra digər dəyişikliklər yaxın vaxtlarda geri dönməz hala gələ bilər, o cümlədən:

- Antarktida şelf buzlaqlarının itirilməsi

- İmperator pinqvinlərinin yox olma riski.

     Əgər alimlərin ən ekstremal proqnozları doğru çıxarsa və dünya okeanının səviyyəsi həqiqətən də 3 metr qalxarsa, yüzlərlə sahilyanı şəhər su altında qala bilər. Tədqiqatın müəllifləri həmçinin ümid edirlər ki, nəticələr bir daha bəşəriyyətə karbon qazı emissiyalarını məhdudlaşdırmaq və qlobal istiləşməni cilovlamaq zərurətini xatırladacaq.