Dünya əhalisinin sayı gözləniləndən daha tez pik həddə çata bilər

     BMT-nin proqnozlarına görə, Yer kürəsinin əhalisi 21-ci əsrin sonuna qədər 10.4 milyard nəfərlə zirvəyə çatacaq. Lakin Gates Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən yeni bir tədqiqat artımın daha erkən yavaşlayacağını və 2100-cü ilə qədər maksimum 8.8 milyard nəfərə çatacağını göstərir. Bunun əsas səbəbi bir çox ölkələrdə doğum səviyyəsinin davamlı şəkildə azalmasıdır. Bəzi mütəxəssislər hesab edirlər ki, gələcəkdə bu proseslərə texnoloji təkamül - yəni texnoloji sinqulyarlıq da təsir göstərə bilər. Hazırda dünya əhalisi 1950-ci ildən bəri ən yavaş templə artır ki, bu da doğum səviyyəsinin enməsi ilə bağlıdır. BMT-nin məlumatına görə, bu gün dünya əhalisinin 2/3-si doğum göstəricisi qadın başına 2.1 uşaqdan az olan ölkə və ya regionlarda yaşayır. Bu səviyyə aşağı ölüm nisbəti fonunda əhalinin uzunmüddətli sabitliyini təmin edən minimum göstərici hesab olunur.

     Buna baxmayaraq, BMT-nin proqnozuna əsasən, dünya əhalisi 2030-cu ilə qədər 8.5 milyarda, 2050-ci ilə qədər 9.7 milyarda çatacaq və 2080-ci illərdə 10.4 milyardla zirvəyə çatdıqdan sonra azalma mərhələsinə keçəcək. Hazırda Yer kürəsinin əhalisi 8.14 milyard nəfərdir. Lakin bu qiymətləndirmələr həddindən artıq yüksək ola bilər. Bill və Melinda Gates Fondu tərəfindən maliyyələşdirilən Vaşinqton Universitetinin tədqiqatı alternativ bir ssenari təqdim edir. Bu ssenariyə görə, Yer kürəsinin əhalisi daha tez azalmağa başlayacaq və 2100-cü ilə qədər 8.8 milyard nəfəri keçməyəcək. Alimlər doğum səviyyəsinin davamlı şəkildə azalması tendensiyasını müşahidə edirlər və bu, əsrin ikinci yarısında əhali artımının kəskin şəkildə yavaşlamasına səbəb ola bilər.

     Bu dəyişikliklər fonunda belə bir sual yaranır: süni intellektin inkişafı, xüsusilə də sinqulyarlıq adlanan mərhələyə çatmaq, demoqrafik dinamikaya təsir göstərə bilərmi? Sinqulyarlıq - bu, süni intellektin insan nəzarətindən çıxacaq qədər sürətlə inkişaf etməyə başlayacağı və cəmiyyəti kökündən dəyişəcəyi ehtimal olunan nəzəri bir andır. Bəzi proqnozlara görə, bu hal artıq qarşıdakı 5 il ərzində baş verə bilər. Bu amilin təsirini nəzərdən kənar qoymaq olmaz. Avtomatlaşdırma, əmək bazarlarının transformasiyası, insanın cəmiyyətdəki rolunun dəyişməsi - bütün bunlar insanların uşaq sahibi olmaq, miqrasiya və həyat tərzi ilə bağlı qərarlarına təsir göstərə bilər. Süni intellektin insan əmək qüvvəsinə olan ehtiyacı azaltdığı ssenari əhalinin sayının daha sürətli azalmasına gətirib çıxara bilər.