
Günəş sistemindəki üçüncü ulduzlararası obyektin olduqca kütləli olduğu təyin edilib
Elm & Texnologiya
29.09.2025
Emil
Harvard astronomları və onların həmkarları iyul ayında kəşf edilmiş ulduzlararası 3I/ATLAS kometasını təhlil ediblər və onun anormal dərəcədə kütləvi olduğu qənaətinə gəliblər. Bu, Oumuamua obyektindən və Borisov kometasından sonra üçüncü təsdiqlənmiş ulduzlararası obyekt sayılır. Yeni tədqiqat 4 aylıq müşahidələrə və James Webb kosmik teleskopunun məlumatlarına əsaslanır. Astronomlar kometanın trayektoriyasını yalnız qravitasiya təsiri ilə hərəkət ssenarisi ilə müqayisə ediblər ki, qeyri-qravitasiya sürətlənmələrini - məsələn, kometadan qazların çıxışı ilə yaranan qüvvələri müəyyən etsinlər. Nəticələr göstərib ki, qeyri-qravitasiya sürətlənməsi minimaldır və kometa nüvəsinin təqribən 5 kilometr minimal diametrə malik olduğunu göstərir.

James Webb-in avqustun əvvəlindəki məlumatlarına görə, kometanın kütlə itkisi saniyədə 150 kiloqram, qaz axınının sürəti isə saniyədə 440 metr təşkil edib. Kometanın nüvəsi bərk, buzla zəngin maddədən ibarətdir və minimal kütləsi 33 milyard ton olaraq qiymətləndirilib. James Webb və NASA-nın infraqırmızı SPHEREx teleskopundan əldə olunmuş spektral məlumatlar tərkibi müəyyən edib: 87% karbon qazı, 9% karbonmonoksid və 4% su. Əlavə olaraq, Çox Böyük Teleskop (VLT) ilə aparılmış spektroskopiya sianid və nikel izlərini aşkar edib, lakin dəmir yox idi. Nüvə müşahidələrdə, o cümlədən avqustun sonunda Gemini South-dan alınmış yeni məlumatlarda ən parlaq və sabit mənbə olaraq qalıb, burada adi kometa quyruğu müşahidə olunub.
Bu kometa Oumuamua və Borisov-dan bir neçə qat daha kütləvidir. İyul ayındakı qiymətləndirmələrə görə, bu cür nəhənglər 10 000 ildə bir dəfədən az rast gəlinir. Kometanın trayektoriyası Günəş sisteminin planetlərinin orbit müstəvisindən cəmi 5 dərəcəlik məsafədədir ki, bu da əlavə müəmmalıq yaradır. Loeb vurğulayır ki, dəmirsiz nikelin aşkar olunması yalnız karbonil sintezi ilə süni üsulla hazırlanmış sənaye ərintilərində məlumdur. Lakin NASA-dan Tom Statler israr edir: “Bu, təbii mənşəli kometadır”. 3I/ATLAS kometası may ayından sentyabra qədər dünyanın 227 rəsədxanasından 4000-dən çox astrometrik ölçmə - səmadakı dəqiq mövqe təyini - vasitəsilə izlənib. Müşahidələr davam edəcək: 3 oktyabrda kometa Marsa yaxınlaşacaq və məlumatları Mars Reconnaissance Orbiter toplayacaq, mart ayında isə Yupiterin yanında Juno bunu edəcək.
Paylaş