James Webb Uranın daha öncə bilinməyən yeni peykini kəşf edib

     James Webb öz inanılmaz həssaslığını Günəş sistemimizdə yeni kəşflə təsdiqlədi. O, Uranın əvvəllər məlum olmayan bir peykini aşkar edib və bununla da bu uzaq planetin məlum peyklərinin sayını 29-a çatdırıb. Təəccüblüdür ki, 40 il əvvəl bu peyk NASA-nın planetin yanından keçmiş Voyager-2 zondunun müşahidəsindən də yayınmışdı. Kəşf hər biri 40 dəqiqəlik ekspozisiya ilə çəkilmiş 10 şəkildən sonra edilib. Müşahidələr 2 fevral 2025-ci ildə aparılıb. Araşdırma ilə bağlı məqalə hələ rəyçidən keçməyib, lakin NASA artıq mətbuat relizi dərc edib. Müşahidələri Kolorado ştatının Boulder şəhərində yerləşən Southwest Research Institute (SwRI) mütəxəssislərinin rəhbərlik etdikləri astronomlar həyata keçiriblər.

     “Bu obyekt 40 dəqiqəlik ekspozisiya ilə çəkilmiş 10 şəkil seriyasında, yaxın infraqırmızı diapazon kamerası (NIRCam) vasitəsilə aşkar edilib. Bu kiçik bir peykdir, amma olduqca vacib bir kəşfdir, çünki təxminən 40 il əvvəl NASA-nın Voyager-2 kosmik aparatı planetin yanından keçərkən belə onu aşkar edə bilməmişdi” - deyə alimlər izah ediblər. Aşkar edilmiş obyektə S/2025 U1 işçi indeksi verilib. Ona rəsmi adı Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı (IAU) təyin edəcək. Uranın bütün peykləri Shakespeare və Alexander Pope əsərlərinin personajlarının adlarını daşıyır. S/2025 U1-in ölçüləri təqribən 10 km diametrində qiymətləndirilir, əgər onun parlaqlığına dair hesablamalar (Uranın daha böyük peyklərinin parlaqlıq məlumatlarına əsasən) düzgün aparılıbsa. Ona görə də təəccüblü deyil ki, Voyager-2 planet sistemindən keçərkən bu peyki müşahidə etməmişdi.

     Uranın mərkəzindən S/2025 U1 peykinin məsafəsi 56 000 km-dir. Təqdim olunmuş təsvirlərdə obyekt dairə ilə işarələnib, tam şəkil isə 1.0-2.4 mikrometr dalğa uzunluqları diapazonunda çəkilmiş kombinə olunmuş görüntüdür. Bu birləşmə planeti, onun atmosferini, halqalarını və peyklərini eyni vaxtda müşahidə etməyə imkan verir. Demək olar ki, dairəvi orbitə malik olan və Uranın ekvatoru boyunca yerləşən S/2025 U1 peyki görünür ki, planetin cazibə qüvvəsi tərəfindən tutulduğu andan bəri öz mövqeyini demək olar dəyişməyib. O, Uranın xarici halqasına kifayət qədər yaxın yerləşir və yaxın peyklər sistemində planetin 14-cü peyki olub. Bu, Uranın cazibəsi, onun halqaları və peyklərinin bir-biri ilə sıx bağlı olduğu çox mürəkkəb bir sistemdir. S/2025 U1-in kəşfi ilə alimlər bu kosmik sahədə buna bənzər daha çox kiçik obyektlərin ola biləcəyini ehtimal edirlər. Görünür, davamı gələcək!