Marsın sərt daxili nüvəyə sahib olduğu təsdiqlənib

     Beynəlxalq alimlər qrupu planetologiya sahəsində əhəmiyyətli irəliləyiş əldə edib və ilk dəfə olaraq Marsın təxminən 600 kilometr radiusa malik bərk daxili nüvəsinin mövcudluğunu təsdiqləyib. Çin alimlərinin rəhbərlik etdikləri tədqiqat qrupu müəyyən edib ki, Marsın daxili nüvəsinin əsas tərkibi, yəqin ki, yüngül elementlərlə zənginləşdirilmiş kristallik dəmir-nikel ərintisindən ibarətdir. Nüvənin quruluşunu və tərkibini anlamaq Yer tipli planetlərin təkamül proseslərini daha yaxşı dərk etməyə imkan verir. Mars Günəş sisteminin Yer tipli planetlərindən biridir və şəraitinə görə Yerə ən yaxın hesab olunur. Uzun müddət o, planetlərin daxili quruluşu və təkamülünün öyrənilməsində mərkəzi mövqedə olub.

     Yer kürəsinin daxili nüvəsinin mövcudluğu barədə nəticəyə alimlər ilk dəfə 1936-cı ildə, seysmik dalğaların təhlili əsasında gəliblər və planetimizin daxili nüvəsinin bərk olduğunu tam təsdiqləmək üçün əlavə olaraq demək olar ki, yarım əsr - 1980-ci illərə qədər vaxt lazım olub. Marsın daxili quruluşunu tədqiq etmək daha da çətindir. Marsdakı zəlzələlərlə bağlı birbaşa müşahidə məlumatları ilk dəfə yalnız 2018-ci ildə əldə olunub. O vaxtdan bəri minlərlə zəlzələ qeydə alınıb, lakin zəif siqnallar və səs-küy maneələri hələ də bu planetin dərinliklərinin öyrənilməsini ciddi şəkildə məhdudlaşdırır. NASA InSight aparatı vasitəsilə əldə edilmiş Mars zəlzələlərinə dair məlumatları təhlil edən tədqiqat qrupu Marsın nüvəsindən keçən seysmik aktivliyin əsas fazalarını uğurla ayırd edib.

     Bu fazalardakı fərqlər nüvənin laylı quruluşa malik olduğunu göstərir: xarici maye nüvə və daxili bərk nüvə. Daha dərin analiz nəticəsində alimlər ilk dəfə Marsın bərk daxili nüvəsinin mövcudluğunu müəyyən ediblər və onun radiusunu təxminən 600 km, yəni Marsın ümumi radiusunun 1/5-i olaraq hesablayıblar. Beləliklə, onun daxili və xarici nüvəsi arasındakı nisbət Yerinkinə olduqca yaxındır. Alimlər həmçinin aşkar ediblər ki, Marsın nüvəsi təkcə dəmir və nikel deyil, həm də 12-16% kükürd, 6.7-9% oksigen və 3.8%-ə qədər karbon ehtiva edə bilər. Nüvənin daxili quruluşuna nəzər salmaq imkanı təkcə Marsın maqnit tarixini - erkən mərhələlərdəki yüksək aktivlikdən indiki sükunətə qədər - anlamaq üçün açar vermir, həm də Marsın, Yerin və digər Yer tipli planetlərin geoloji təkamülünü müqayisə etmək üçün mühüm əsas yaradır.