Wikipedia süni intellekt əsaslı axtarış sistemləri səbəbilə istifadəçilərini itirir

     Veb-saytlar süni intellektin təsiri nəticəsində getdikcə daha çox trafik itirirlər. Wikipedia bu tendensiyada istisna deyil. Onlayn ensiklopediyanın arxasında duran fond bu mövzu ilə bağlı bəyanat yayıb. Fondun nümayəndələri süni intellekti demonizə etmək istəmədiklərini bildiriblər, lakin istifadəçiləri məlumatı əldə etdikləri mənbələrə qarşı tənqidi yanaşmağa çağırıblar. İnternetdə məlumat axtarışı üsulları köklü şəkildə dəyişib. İndi getdikcə daha çox Perplexity AI və ya Bing Copilot kimi süni intellekt əsaslı axtarış sistemlərindən istifadə olunur. Hətta Google özü də axtarış nəticələrinin yuxarı hissəsində xülasə şəklində göstərilən süni intellekt əsaslı AI Overview funksiyasını təqdim edir. Wikipedia bu dəyişikliklərin nəticəsini aydın şəkildə hiss edir. ChatGPT-nin 2022-ci ildə istifadəyə verilməsindən sonra platforma nəzərəçarpacaq dərəcədə trafik itirib.

     Wikimedia Foundation nümayəndəsi Marshall Miller öz bloqunda yazıb ki, son 1 ildə insanlar tərəfindən başladılan səhifə baxışlarının sayı 8% azalıb. Miller bunu problem kimi görmür. O, “bilik əldə etməyin yeni yollarını” müsbət qarşılayır. Bununla belə, süni intellekt əsaslı axtarış sistemləri tez-tez istifadəçilərin suallarına cavab tapmaq üçün Wikipedia-da uyğun məlumatlara müraciət edirlər. Beləliklə, onlayn ensiklopediya süni intellekt dövründə belə aktuallığını itirmir və istifadəçiləri öz məzmunu ilə sevindirməyə davam edir. Fond insan və botlar tərəfindən yaradılan trafiki bir-birindən ayırmağa çalışır. Lakin aşkarlama sistemləri yeniləndikdən sonra məlum olub ki, may və iyun aylarında qeyri-adi dərəcədə yüksək trafikin əhəmiyyətli hissəsi aşkarlamadan yayınmaq üçün yaradılmış botlardan gəlmişdir. Wikipedia-nın ziyarətçi sayının azalması o deməkdir ki, daha az könüllü məzmunu genişləndirə və zənginləşdirə bilir, həmçinin fərdi sponsorların sayı da azalır.

     Amma məhz bu məsələ Wikipedia üçün vacibdir. Ensiklopediya kommersiya məqsədi daşımayan bir layihədir və könüllü müəlliflər tərəfindən dəstəklənir - onlar bu iş üçün maliyyə mükafatı almırlar. Millerin sözlərinə görə, süni intellekt alətlərinin daha geniş istifadə olunması insanların məlumat mənbələri haqqında daha az məlumatlı olmasına gətirib çıxaracaq. Eyni zamanda o, məzmunun bütövlüyünün və onun real insanlar tərəfindən yaradılmasının daha geniş şəkildə dəstəklənməsinə çağırır. O, bloq yazısında qeyd edib ki, internetdə məlumat axtararkən mənbəyə diqqət yetirmək və orijinal mənbəyə keçid etmək lazımdır. ChatGPT kimi botların əsasını təşkil edən böyük dil modelləri əsasən internetdə açıq şəkildə əlçatan olan məlumatlar, o cümlədən Wikipedia məqalələri əsasında öyrədilib. Geri qalmamaq üçün onlayn ensiklopediya komandası artıq müəyyən addımlar atıb. Digər təşəbbüslərlə yanaşı, iki komanda yeni oxucular və könüllülər cəlb etməklə layihəni dəstəkləmək üzərində işləyir.