Böyük texnoloji şirkətlər ilin əvvəlindən 100 000-dən çox işçini ixtisar ediblər

     2025-ci ildə texnologiya şirkətlərində işdən çıxarılanların sayı 100 000 nəfəri keçərək heyrətamiz bir səviyyəyə çatıb. Intel, Microsoft, Meta və digər aparıcı şirkətlər kütləvi ixtisarlar barədə elan veriblər. Bu ixtisar dalğaları qlobal texnologiya mənzərəsini radikal şəkildə dəyişdirir və əmək bazarında ciddi şok yaradırlar. 2025-ci ilin ilk yarısı ixtisarlar, optimallaşdırmalar və restrukturizasiya ilə bağlı böyük xəbərlərlə yadda qalıb. Intel 12 000-dən çox iş yerinin ləğvini planlaşdırdığını açıqlayıb və bunu fərdi kompüterlərin satışındakı azalma və süni intellektlə komponent istehsalı xidmətlərinə strateji keçidlə izah edib. Microsoft isə bulud texnologiyaları, oyun və aparat bölmələrini əhatə edən 10 000-dən çox əməkdaşın işdən çıxarıldığını bəyan edib. Meta uzun illərdir davam edən xərclərin azaldılması kampaniyasını davam etdirərək təxminən 8000 əməkdaşı işdən çıxarıb və diqqətini süni intellektin və metakainatın inkişafına yönəldib.

     Amazon, Google, Salesforce, Dell və Cisco da minlərlə əməkdaşı ixtisar ediblər. Bu şirkətlər pandemiya dövründə həyata keçirilmiş həddindən artıq işə qəbul və biznes prioritetlərinin dəyişməsi ilə ixtisarları əsaslandırıblar. Kiçik texnoloji şirkətlər və startaplar da sərtləşən vençur kapitalı və artan rəqabət səbəbindən ya işçi sayını azaltmalı, ya da ümumiyyətlə bağlanmalı olublar. Süni intellekt alətlərinin sürətlə tətbiqi bir çox vəzifələrin, xüsusilə proqram təminatının hazırlanması, texniki dəstək və inzibati sahələrdəki vəzifələrin ixtisarına səbəb olub. Şirkətlər səmərəliliyi artırmaq və xərcləri azaltmaq üçün avtomatlaşdırmaya fəal şəkildə investisiya yatırırlar. 2020-2022-ci illərdə distant iş və rəqəmsal transformasiya səbəbilə baş vermiş işə qəbul dalğası ştatların şişirdilməsinə gətirib çıxarmışdı.

     İndi isə artımın normallaşması fonunda şirkətlər kadr ehtiyaclarını yenidən nəzərdən keçirirlər. Qlobal iqtisadi çətinliklər - inflyasiya, faiz dərəcələrinin artırılması və geosiyasi gərginlik daxil olmaqla - texnologiya şirkətlərini büdcələrini ixtisar etməyə və gəlirliliyə fokuslanmağa məcbur edib. Texnologiya nəhəngləri resurslarını süni intellekt, bulud hesablamaları və aparat təminatı sahəsindəki innovasiyalar kimi sürətlə böyüyən sahələrə yönəldir, eyni zamanda daha az gəlir gətirən layihələri ləğv edirlər. Əməkdaşlar üçün bu kütləvi ixtisarlar əsl fəlakətə çevrilib. Sosial şəbəkələr birdən-birə işlərini itirən mühəndislər, dizaynerlər və texniki dəstək mütəxəssislərinin hekayələri ilə doludur - bir çoxları üçün bu, karyeralarında ilk dəfə baş verir.

     Təqdim olunan təzminatlar kəskin fərqlənir, əmək bazarının həddindən artıq dolu olması isə yeni vəzifə tapmaq uğrunda rəqabəti daha da sərtləşdirib. İşəgötürmə mütəxəssisləri açıq vakansiyalara olan müraciətlərin kəskin artdığını bildirirlər. Bu arada bəzi işdən çıxarılan əməkdaşlar süni intellekt yönümlü əmək bazarında tələb olunan qalmaq üçün karyera dəyişikliyi və ya əlavə təhsil imkanlarını nəzərdən keçirirlər. Bu fonda texnologiya şirkətlərinin rəhbərlərinin “davamlılıq və uyğunlaşma” çağırışları ən azı ikiüzlü görünür. 10 minlərlə əməkdaş işsiz qalarkən, Microsoft-un baş direktoru Satya Nadella şirkətin “məsuliyyətli innovasiyalara” sadiqliyini vurğulayır, Meta-nın rəhbəri Mark Zuckerberg isə 2025-ci ili “səmərəlilik və məqsədyönlülük ili” elan edir.