Son 5 ildə İT sahəsində böyük şirkətlər tərəfindən alınmış vacib və maraqlı layihələr

Son 5 ildə İT sahədə layihələrin alınması ilə bağlı ən vacib və qeyri-adi müqavilələr.

Həmin vaxtda “Facebook”, özünün foto tətbiqini yaradırdı. Buna görə də şirkətin, Instagram-ı alması heç kimi təəccübləndirmədi. Lakin müqavilənin dəyəri təəccübləndirməyə bilməzdi. Belə ki, nəzərə alsaq ki, Instagram həmin dövrdə gəlir gətirmirdi, 1 milyard dollarlıq qiymətləndirmə çox qeyri-adi səslənirdi. Buna baxmayaraq hər iki şirkət bu müqavilə ilə razılaşdı. Bir neçə müddət bundan öncə maliyyə məlumatlarının paylaşılması çərçivəsində “Facebook” bildirdi ki, Instagram-ın istifadəçi bazası artıq 700 milyon insan təşkil edir. Bu çox təqdirəlaiq nəticədir. Belə ki, Instagram-ın alışı zamanı onun istifadəçi bazası sadəcə 30 milyon insan təşkil edirdi. Instagram-ın hansı üsul ilə gəlir gətirməsi məsələsi hələki sirr olaraq qalır. Lakin buna baxmayaraq servisdə Stories (Snapchat-dan kopyalanmış özəllik) funksiyası o qədər uğurlu oldu ki, Snapchat-ın istifadəçi bazasına da təsir etdi. Bu hadisəni, 2013-cü ildə Snapchat-ın CEO-su Evan Spiegel-in, öz layihəsini, “Facebook”a 3 milyard dollar qiymətinə satmaması nəticəsində edilmiş qisas kimi adlandırmaq olar.

“Yahoo” düşünürdü ki, bu müqavilə sayəsində o, gənc istifadəçi auditoriyasını öz tərəfinə çəkə biləcək. Platforma istifadəçiləri isə bu xəbərə elə reaksiya verdilər ki, sanki onların valideynləri onların yerinə Tumblr-da blog inkişaf etdirməyə qərar veriblər. Baxmayaraq ki, “Yahoo”nun CEO-su Marissa Mayer, platformanın əvvəlki nüfuzunu saxlayacağına söz vermişdi, şirkətin bu platformanı alması nəticəsində o qədər də gözlənilən uğur əldə olunmadı.

“Google”, uzun müddət idi ki, naviqasiya tətbiqlərinə maraq salmışdı. Lakin Waze tətbiqinin alışı barəsində xəbərin çıxması, sözün əsl mənasında təəccüblü idi. Güman olunurdu ki, həmin tətbiqi ya “Facebook”, yadaki “Apple” alacaq.

Waze tətbiqində olduğu kimi Twitch servisinin də digər şirkət tərəfindən alınacağı güman olunurdu. Bir çoxları düşünürdü ki, həmin şirkət, “Google” olacaq. Lakin nəticədə servisi, “Amazon” aldı.

Bir çoxları bu cür addımı gözləməsələr də, təəccüb hissi demək olar ki, yox idi. Belə ki, Windows Phone-nun yaradılması üzrə bu iki şirkət artıq bir yerdə çalışmışdılar. Ən böyük səs küyü isə bu müqavilənin nəticəsi yaratdı. Belə ki, o, uğursuz oldu. 2015-ci ildə “Microsoft” bildirdi ki, o, mobil şöbədə çalışan 7800 işçini işdən azad edir. Bu isə ona görə baş vermişdi ki, şöbə böyük idi və gözlənildiyindən daha az gəlir gətirirdi.

2014-cü ildə bağlanmış bu müqavilə hamını şoka salmışdı. Belə ki, demək olar ki, heçkim süni zəka sahəsində fəaliyyət göstərən bu startap haqqında məlumata sahib deyildi. Həmin vaxtdan Deepmind-ın texnologiyaları özlərini yaxşı sərgilədi. Sözügedən startap tərəfindən yaradılmış süni zəka, stolüstü oyun olan Go-da dünya çempionuna qalib gəlmişdi.

Bu müqavilə haqqında şaiyələr hələ 2012-ci ildə gəzirdi. Lakin həmin vaxtlarda insanlar, messencerləri sadəcə olaraq SMS-i əvəzləyən bir xüsusiyyət kimi qəbul edirdilər. Lakin 2 ildən sonra şirkətin, messenceri, 19 milyard dollara alması xəbəri çıxanda hamı şokda idi. Müqavilənin bağlanması zamanı sözügedən messencerdən 450 milyon çox insan istifadə edirdi. Onlardan 70%-i isə messencerə hər gün daxil olurdu. Bu ilin İyul ayında isə “Facebook” bildirdi ki, messencerin günlük istifadəçi bazası, 1 milyard insan təşkil edir.

Həmin vaxtda bu cür müqavilənin bağlanması, bir çoxları üçün gözlənilməz oldu. Nəyə görə sosial şəbəkə, virtual reallıq startapına milyardlarla dollar pul xərclədi? Hələki virtual reallığın tam potensialı sərgilənməyib. Lakin demək olar ki, hər bir böyük texnoloji şirkət (“Google”, “Samsung”, “HTC”, “Intel”, “Qualcomm” və digərləri), özünün VR cihazını istehsal edib. Buna görə də “Facebook”un planlarını başa düşmək olar.

Bu nəinki ən böyük bağlanmış müqavilə, həmdə ən gözlənilməzi idi. “EMC”nin Avropa, Afrika və Yaxın Şərq regionlarının texnologiya sahəsi üzrə prezidenti Adrian McDonald bildirmişdi ki, şirkət, alıcı axtamırdı. Bu baxımdan “Dell”in sözügedən təklifi çox gözlənilməz olmuşdu.

Müqavilənin dəyərinin bu qədər yüksək olmasına baxmayaraq, o, tamamilə gözlənilən idi. Belə ki, “Microsoft”, uzun müddət idi ki, korporativ sosial şəbəkələr ilə maraqlanırdı. 2012-ci ildə o, Yammer şəbəkəsini, 1.2 milyard dollara almışdı. Bir sıra şaiyələrə əsasən isə şirkət, keçən il Slack-ı, 8 milyard dollara almağı planlaşdırırdı.

Çinin ən böyük taksi sifarişi tətbiqi olan Didi Chuxing, “Uber”in Çindəki şöbəsi ilə 35 milyard dollara birləşməyi qərara aldı. Həmin vaxtda şirkətin CEO-su olmuş Travis Kalanick üçün bu çox böyük zərbə idi. Belə ki, düşünürdü ki, dünyanın ən böyük internet bazarlarından birini ələ keçirdə biləcək.

Bu müqavilənin bağlanması çox təəccüblü idi. Belə ki, müqavilənin bağlanması barədə xəbər, AppDynamics-in, IPO-ya çıxmasına bir neçə gün qalmış elan olundu. Müqavilədən öncə sözügedən startap, 1.9 milyard dollar dəyərində qiymətləndirilirdi. Müqavilədən sonra isə onun dəyəri iki dəfə qalxdı.

Bu müqavilə, “Amazon”un ərzaq biznesini genişləndirdi və ərzaq çatdırılması ilə məşğul olan startapların narahatçılığına səbəb oldu. Hətta Walmart, Target və Costco kimi böyük mağazalar şəbəkələri də narahat içərisində idilər. Belə ki, bu mağazalar şəbəkələrinin səhm qiymətləri aşağı düşmüşdü.