Starship-in ardıcıl ikinci partlayışı kosmik gəmidə fundamental problemin olmasından xəbər verir

Elm & Texnologiya

10.03.2025

Emil

SpaceX şirkətinin keçən həftə Starship gəmisinin səkkizinci sınaq uçuşu partlayış və göydə yanğın yağışı ilə başa çatdı - əvvəlki yeddinci sınaq uçuşu ilə demək olar ki, eyni şəkildə. Bu, SpaceX üçün yeni versiya ilə bağlı fundamental bir problem ola biləcəyini göstərir, çünki bu nöqsanı sadə dəyişikliklərlə aradan qaldırmaq mümkün görünmür. Hər iki partlayışın səbəbi oxşar olub - gəminin əsas hissəsində problem yaranıb, mühərriklər sönüb, idarəetmə itirilib və nəticədə özünü məhvetmə sistemi işə düşüb. Bu uğursuz sınaqlarda SpaceX-in yeni, daha böyük yanacaq çənlərinə malik olan "Block 2" versiyası istifadə olunurdu.

Yeddinci sınaq uçuşu zamanı Starship gəmisinin partlamasından sonra, səkkizinci uçuş üçün versiyada bəzi dəyişikliklər edilib. Xüsusilə yeddinci sınaq zamanı dağılmış və yanacaq sızmasına səbəb olmuş yanacaq boruları möhkəmləndirilib. Korm hissəsində (arxa hissədə) havalandırma üçün əlavə dəliklər açılıb. Təzyiqli azotla işləyən xüsusi sistem quraşdırılıb, bu sistem mümkün yanacaq sızmalarının yanğına səbəb olmasının qarşısını almaq üçün nəzərdə tutulub. SpaceX mühəndisləri güman edirlər ki, uçuş zamanı gəminin sistemləri gövdənin öz vibrasiyası ilə rezonansa girib.

Bu rezonans yanacaq borularının dağılmasına və nəticədə yanacaq sızmasına gətirib çıxarıb. Səkkizinci sınaq üçün hazırlanmış Starship modeli vibrasiya testlərindən keçirilib və uçuş üçün hazır hesab edilib, lakin görünən odur ki, mühəndislər hansısa kritik faktoru nəzərdən qaçırıblar. Səkkizinci Starship də, yeddinci Starship kimi, sürətləndirici pillədən ayrıldıqdan bir neçə dəqiqə sonra partladı. Səkkizinci sınağın məqsədləri əvvəlki - yeddinci sınaq ilə əsasən eyni idi, lakin yeddinci test texniki problemlərə görə uğursuz olmuşdu. Səkkizinci Starship kosmosa çıxmalı, mühərriklərini yenidən işə salmağa cəhd etməli və dörd ədəd Starlink peyk imitasiyası olan yük maketlərini orbitə buraxmalı idi.

Daha sonra həm bu maketlər, həm də gəminin özü Hind Okeanına düşməli idi. İndi isə görünür ki, bu missiya növbəti - doqquzuncu Starship-ə həvalə ediləcək. SpaceX-in verdiyi məlumata görə, bu gəmi növbəti sınaq uçuşuna 4-6 həftə ərzində hazır ola bilər. Starship-in xüsusi əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, o, NASA-nın “Artemis” proqramı çərçivəsində insanları Aya qaytarmaq üçün əsas elementlərdən biridir. Bu gəmi Ay səthinə eniş modulu çatdırmalıdır, lakin bunun üçün əvvəlcə Yer orbitində yanacaqla doldurulmalıdır. Bu isə indiyə qədər heç kimin sınaqdan keçirmədiyi tamamilə yeni bir əməliyyatdır.

SpaceX əvvəlcə bu yanacaq doldurma testini 2025-ci ildə keçirməyi planlaşdırırdı, lakin indi bu prosesin yalnız 2026-cı ildə həyata keçirilə biləcəyi bildirilir. Lakin əgər yeni Starship versiyasında fundamental bir problem varsa və növbəti uçuşda yenidən partlayış baş verərsə, bu cədvəl daha da gecikə bilər. ABŞ Federal Mülki Aviasiya İdarəsi (FAA) artıq SpaceX-dən hər iki insidenti araşdırmağı tələb edib. Çünki hava məkanında baş verən bu partlayışlar mülki aviasiya üçün birbaşa təhlükə yaradır. Son uçuşlar zamanı baş vermiş partlayışlar səbəbindən bir neçə kommersiya reysi ləğv olunub və ya alternativ marşrutlara yönləndirilib.

Mənbə: Arstechnica

Paylaş

starship

spacex

spacex starship

Bənzər xəbərlər