Sam Altman-ın strateji mütəxəssisliyi OpenAI-ya 100 milyardlarla dollar dəyərində müqavilələr bağlamağa imkan verib

     OpenAI rəhbəri Sam Altman özünü bacarıqlı strateji mütəxəssis kimi göstərib. Şirkəti demək olar ki, sonsuz hesablama gücü ilə təmin etmək üçün o, 100 milyardlarla dollar dəyərində bir sıra razılaşmalar təşkil edib və bununla da Silikon Vadisinin nəhənglərini bir-birinə qarşı oynadıb. Altman onların eqosundan və OpenAI-nin gələcək yüksəlişindən qazanc əldə etmək istəklərindən istifadə edib. İndi bu şirkətlərin hamısı hələ ki, mənfəətdən çox uzaq olan startapın uğuruna ümid bağlayıb. Lakin artıq heç biri bu oyundan çıxa bilmir - OpenAI istənilən halda ayaqda qalmalıdır. Hətta NVIDIA vəziyyət pisləşərsə, OpenAI-nin borclarını ödəməyə hazırdır. Son 2 ay ərzində Oracle, NVIDIA, AMD və Broadcom şirkətlərinin səhmlərinin qiymətləri OpenAI ilə bağlı razılaşmalar elan olunduqdan sonra kəskin şəkildə yüksəlib. Ümumilikdə, bu şirkətlərin bazar dəyəri həmin elanlardan sonrakı ilk ticarət günü ərzində 630 milyard dollar artıb.

     Hər dəfə bu hadisəni texnologiya şirkətlərinin səhmlərində daha genişmiqyaslı artım izləyib, bu da ABŞ fond bazarının rekord səviyyələrə qalxmasına səbəb olub. “Tanıdığım ən uğurlu insanlar demək olar ki, özlərinə özlərini aldatmaq dərəcəsində inanırlar” - deyə Altman 2019-cu ildə “Uğura necə nail olmaq” adlı bloq yazısında qeyd etmiş və əlavə etmişdi: “Təkcə özünə inanmaq kifayət deyil - həm də başqalarını bu inama inandırmağı bacarmaq lazımdır”. Bu il OpenAI 13 milyard dollar gəlir əldə etməyi planlaşdırır, lakin bu rəqəm The Wall Street Journal-ın hesablamalarına görə, təkcə NVIDIA və Oracle ilə bağlanmış müqavilələr çərçivəsində şirkətin ödəyəcəyi 650 milyard dollarlıq hesablarla müqayisəolunmaz dərəcədə azdır. AMD, Broadcom və Microsoft kimi digər bulud xidməti provayderləri ilə bağlanmış razılaşmaları da nəzərə aldıqda, ümumi xərclərin məbləği 1 trilyon dollara yaxınlaşır.

     OpenAI hələ bu səviyyədə resursları ödəyə bilməzdən əvvəl bu qədər böyük miqdarda çip və kilometrlərlə uzanan məlumat emalı mərkəzi təchizatı öhdəlikləri götürməsi, süni intellektlə bağlı həyəcanın tək bir şirkətin uğurundan asılı olan balona çevrilməsi qorxusunu yaradır. Bəzi tərəfdaşlar hətta OpenAI-yə çiplərin ödənişində kömək etmək üçün dövri razılaşmalar bağlayırlar. Ötən il Sam Altman Microsoft-un baş direktoru Satya Nadella-dan soruşub ki, şirkət gələcək “Stargate” layihəsi çərçivəsində OpenAI üçün yeni məlumat emalı mərkəzlərinin tikintisinə azı 100 milyard dollar investisiya qoymağa hazırdırmı. Nadella isə bu təklifi rədd edib. Altman eyni cavabı TSMC-dən də alıb. Altman sonuncuya - yəni TSMC-yə - dünya üzrə yeni mikroçip zavodlarının tikintisini nəzərdə tutan 7 trilyon dollarlıq layihə təqdim etmişdi. Lakin vəziyyət dəyişib, çünki o, SoftBank-ın baş direktoru Masayoshi Son-un dəstəyini qazana bilib.

     Son 500 milyard dollarlıq layihəyə rəhbərlik etməyə razılıq verib. ABŞ Ağ Evi “Stargate” layihəsini dəstəklədiyini elan etdikdən sonra SoftBank-ın səhmləri 11% artıb, layihədə iştirak edən digər texnoloji tərəfdaşların səhmləri də yüksəlib. Demək olar ki, dərhal bundan sonra NVIDIA OpenAI-yə oxşar bir layihə təşkil etməyi və SoftBank-ın iştirakı olmadan onun maliyyələşdirilməsində kömək etməyi təklif edib. Layihənin elanından sonrakı həftələr və aylarda OpenAI yüzlərlə potensial tikinti sahəsi ilə bağlı təkliflər alıb ki, bu da şirkətin növbəti addımlarına zəmin yaradıb. Öz növbəsində, Microsoft ABŞ-da bir neçə məlumat emalı mərkəzi üzrə icarə müqavilələrini ləğv edib və bu qərarını OpenAI-nin yükünü dəstəkləməkdən imtina etməklə izah edib. Bununla belə, həmin dövrdə OpenAI-nin əsas investoru olan Microsoft, şirkətə əlavə hesablama gücü tapmaq üçün digər provayderlərlə əməkdaşlıq etməyə icazə verib və diqqətini yeni müştərilərin cəlb edilməsinə yönəldib.

     Bundan sonra OpenAI Oracle ilə 300 milyard dollarlıq müqavilə imzalayıb ki, bu da son 25 ildə Oracle səhmlərinin rekord səviyyədə artmasına səbəb olub. Lakin Microsoft daxilində bu razılaşma tənqid olunub - çünki Oracle-ın bu layihənin öhdəsindən gələ biləcəyinə əminlik yox idi. Çünki nəhəng məlumat emalı mərkəzlərinin tikintisi OpenAI-ni illik orta hesabla 60 milyard dollar ödəniş etməyə məcbur edir ki, bu da şirkətin hazırkı gəlirini 4 dəfədən çox üstələyir. Bu vaxt OpenAI və NVIDIA arasında süni intellekt infrastrukturu yaratmaqla bağlı aparılan danışıqlar çıxılmaz vəziyyətə düşüb. Hər şey iyun ayında, Google və OpenAI arasında əldə olunmuş razılaşma barədə məlumat yayıldıqdan sonra dəyişib. OpenAI-nin ChatGPT üçün Google-dan TPU sürətləndiricilərini icarəyə götürməyə başladığı xəbəri yayılandan dərhal sonra NVIDIA-nın baş direktoru Jensen Huang Sam Altman-a zəng edərək bunun həqiqət olub-olmadığını soruşub və danışıqları bərpa etməyə hazır olduğunu bildirib.

     Nəticədə NVIDIA, OpenAI-yə icarəyə 5 milyonadək öz çipini təqdim etməklə bağlı müqavilə imzalayıb ki, bu da indiki qiymətlərlə təxminən 350 milyard dollar dəyərindədir. Bundan əlavə, NVIDIA startapa bu razılaşmanı ödəməyə kömək etmək üçün 100 milyard dollara qədər sərmayə qoymağa hazırdır. Bundan başqa, NVIDIA bu razılaşma çərçivəsində OpenAI-nin öz məlumat emalı mərkəzlərini tikmək üçün götürməyi planlaşdırdığı bəzi kreditlərə zəmanət verməyi də müzakirə edir. Bu addımla NVIDIA, əgər startap vaxtında kreditləri qaytara bilməsə, milyardlarla dollarlıq borc öhdəliklərini üzərinə götürmüş olacaq. OpenAI, NVIDIA və digər şirkətlərlə müqavilələr imzalamış olsa da, hesablama infrastrukturunu genişləndirməyə davam edib.

     Cəmi bir neçə həftə sonra şirkət AMD ilə 6 GVt güc həcmini əhatə edən müqavilə bağlayıb və bu razılaşma çərçivəsində AMD-nin səhm payının 10%-ə qədərini əldə edə bilər. 6 oktyabrda OpenAI ilə razılaşma elan olunduqdan sonra AMD səhmləri rekord səviyyədə - 24% artıb. Bir həftə sonra OpenAI 2024-cü ilin əvvəlindən üzərində işlədiyi Broadcom ilə birgə süni intellekt çipi hazırlamaq layihəsini rəsmi şəkildə təqdim edib. OpenAI-nin NVIDIA ilə razılaşmasından sonra böyük bir müqavilənin imzalanması ilə bağlı danışıqlar sürətlənib. Broadcom ilə əldə olunmuş razılaşma miqyas baxımından NVIDIA ilə müqaviləyə bərabərdir - bu, 2029-cu ilə qədər OpenAI üçün 10 GVt hesablama gücü təmin etməyi nəzərdə tutur.